ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΑ & ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
-
Ιστορικά & Λαογραφικά 81
Γιάννης Νικολόπουλος ( ΛΕΩΝ)
Γεννήθηκε στη Σπερχειάδα το 1921 Κατατάχθηκε στον ΕΛΑΣ απο νωρίς και τον επέλεξε ο Άρης Βελουχιώτης για την ομάδα των Μαυροσκούφηδων και ήταν ο μόνος μαζί με τον Ξάνθο που δεν είχαν γενειάδα. Ακολούθησε τον Άρη σε όλη τη διαδρομή του μέχρι το τέλος στη Μεσούντα Ήταν αυτόπτης μάρτυρας του τραγικού τέλους του Άρη . Μαζί με τον Βαγγέλη Γκονέζο κρύφτηκαν σε μια σπηλιά πολύ κοντά στο σημείο που αυτοκτόνησε ο Άρης και τον ακολούθησε μετά ο Τζαβέλας . Είδε την διαπόμπευση των σωμάτων τους απο την ομάδα του Βόιδαρου Έμειναν δυο μέρες εκεί κρυμμένοι και μετά αποφάσισαν να φύγουν και να προσπαθήσουν να πιάσουν επαφή... -
Οι μυλωνάδες.
Τέλος 10ετίας 1960 – αρχές 1970 στη Φτέρη. Ο νερόμυλος της εκκλησίας στη Μαυρόραχη, που λειτουργούσε και σαν νεροτριβή (Μαντάνι), παίρνοντας νερό από το ρέμα του Κυραπιάνη – διακρίνεται ακόμα το παλιό αυλάκι- είχε πάψει να λειτουργεί!! Σήμερα είναι πλέον ένας σωρός από πέτρες!!!. Την ανάγκη των κατοίκων για το άλεσμα του σιταριού ήρθαν να καλύψουν οι κυλινδρόμυλοι!! Του Ζάχου (Ζαχωνιά) από τη Μακρακώμη και του Γυαλιά από τη Σπερχειάδα. Ο Ζάχος έρχονταν πάντα το Σαββατόβραδο με ένα πράσινο φορτηγό Μερσεντές, έχοντας στην καρότσα που ήταν σκεπασμένη με μουσαμά, και την απαραίτητη πλάστιγγα. Οδηγούσε σχεδόν... -
Μετανάστες από τη Φτέρη στην Αμερική
Από αρχαιοτάτων ετών η μετανάστευση υπήρχε στο DNA των ανθρώπων, που μετακινούνταν σε κάποια άλλη περιοχή για να καλυτερέψουν τις συνθήκες της ζωής τους . Δεν θα μπορούσαν λοιπόν οι Έλληνες να μην ακολουθήσουν αυτόν το δρόμο, ειδικότερα μετά από πολέμους η εθνικές καταστροφές, Η πλειοψηφία των μεταναστών κατευθύνονταν στην Αμερική, τη χώρα που έδινε τις περισσότερες ευκαιρίες για να καλυτερέψεις τη ζωή σου, και αν ήσουν τυχερός να γίνεις και πλούσιος . Ο πρώτος καταγεγραμμένος Έλληνας μετανάστης , ήταν ο Δον Θεόδωρος Γκριέγκο (Ισπανικα : Θεόδωρος ο Έλληνας) ήταν Έλληνας θαλασσοπόρος , με... -
Η άγνωστη Φτέρη
Πάντοτε οι άνθρωποι μαγευόταν με την ιδέα ότι θα μπορούσανε με μία χρονομηχανή να ταξιδέψουνε στο παρελθόν. Σήμερα θα κάνουμε ένα τέτοιο ταξίδι 500 χρόνια πίσω, σε ένα μικρό χωριό της σκλαβωμένης τότε Ελλάδας, και θα γνωρίσουμε τους κατοίκους του, τις ασχολίες τους και τις σχέσεις τους με τους Οθωμανούς κατακτητές. Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή…. Πριν μερικά χρόνια, μια εταιρία από την Βουλγαρία αγόρασε από την Τουρκία ένα μεγάλο φορτίο χαρτιού για ανακύκλωση. Κατά την φάση της πολτοποίησης κάποιος παρατήρησε ότι στα παλιά χαρτιά υπήρχαν επιγραφές με αραβικούς χαρακτήρες. Πήρε κάμποσες σελίδες... -
Δύο τραγικά γεγονότα στήν Άνω Φτέρη
Ιστορία πρώτη. Βρισκόμαστε αμέσως μετά την Συμφωνία της Βάρκιζας που υπογράφηκε στις 12 Φεβρουαρίου 1945 σύμφωνα με τη οποία, έπρεπε να συγκεντρωθεί ο οπλισμός και τα πυρομαχικά των αντιστασιακων οργανωσεων σε συγκεκριμένα σημεία σε όλη την Ελλάδα (Αφήγηση Βασ.Χαρ. Σταμοκώστα) Ο Θανάσης Ευσταθίου "Καπετάν Αστέρας" είχε οριστεί υπεύθυνος για όλη τη περιοχή για τη συγκέντρωση οπλισμού και πυρομαχικών Όταν έφυγαν οι Γερμανοί από τη Λαμία είχαν υπονομεύσει με εκρηκτικά 2 αποθήκες με όπλα και πυρομαχικά που υπήρχαν στην περιοχή της Αμπλιανης για να μην πέσουν στα χέρια των ανταρτών. Ωστόσο, δύο άνδρες, ένας Ιταλός και ένας Αυστριακός θέτουν σε κίνδυνο... -
Μετανάστες από τη Φτέρη στην Αμερική
Από αρχαιοτάτων ετών η μετανάστευση υπήρχε στο DNA των ανθρώπων, που μετακινούνταν σε κάποια άλλη περιοχή για να καλυτερέψουν τις συνθήκες της ζωής τους . Δεν θα μπορούσαν λοιπόν οι Έλληνες να μην ακολουθήσουν αυτόν το δρόμο, ειδικότερα μετά από πολέμους η εθνικές καταστροφές, Η πλειοψηφία των μεταναστών κατευθύνονταν στην Αμερική, τη χώρα που έδινε τις περισσότερες ευκαιρίες για να καλυτερέψεις τη ζωή σου, και αν ήσουν τυχερός να γίνεις και πλούσιος . Ο πρώτος καταγεγραμμένος Έλληνας μετανάστης , ήταν ο Δον Θεόδωρος Γκριέγκο (Ισπανικα : Θεόδωρος ο Έλληνας) ήταν Έλληνας θαλασσοπόρος , με καταγωγή από νησί του Αιγαίου , ... -
Η τοπογραφία της πλατείας
Όλοι σχεδόν ξέρουμε τη πλατεία της Φτέρης όπως τη βλέπουμε τώρα Πως ήταν παλαιότερα όμως; Η παλαιότερη αναφορά είναι στο βιβλίο του Γ. Τσιουστα. Υπήρχε ξωκλήσι στη σημερινή πλατεία με βυζαντινές αγιογραφίες οι οποίες χρησιμοποιήθηκαν κατά την ανακαίνιση του 1876. Στοιχεία για το πότε και από ποιους χτίσθηκε το ξωκλήσι δεν υπάρχουν η μόνη επίσημη καταγραφή είναι από το έγγραφο των ΓΑΚ που αναφέρει ότι την 1η Οκτωβρίου 1843, 66 οικογενειάρχες από τους 101 συγκεντρώνονται στην εκκλησία του χωριού “Αγιος Δημήτριος” για να ψηφίσουν στις πρώτες επίσημες εκλογές. Ο παλιός Άγιος Δημήτριος όπως έχει... -
Η αναδιανομή γαιών μετά την Εθνεγερσία
Αρθρο του Γιώργου Ι. Κωστούλα.στήν εφημερίδα Καθημερινή Κύριε διευθυντάΠαρακαλώ δεχθείτε και τη δική μου εισφορά στην πρόσφατη συζήτηση – επιστολογραφία, αναφορικά με την αναδιανομή τών υπό τουρκική ή κοτζαμπασίδικη κατοχή γαιών στους απελεύθερους προγόνους μας. Από επιστολή, της 20ής Ιουνίου 1833, της Δημογεροντίας Φτέρης υπό τον Νίκο Φτέρη προς τον Επαρχον Φθιώτιδος, προκύπτει ότι διεκδικητές της αναδιανομής δεν ήταν μόνο οι διάφοροι επιτήδειοι τεμπελχανάδες, που απέβλεπαν να γίνουν αυτοί αγάδες στη θέση των αγάδων, αλλά και καλλιεργητές που πονούσαν τη γη και που ήταν διατεθειμένοι, εν ανάγκη, να την αγοράσουν,... -
Η Φτέρη, μαζί με τα 200 χρόνια από το ’21, γιορτάζει και κάτι ακόμη
Γεώργιος Ι.Κωστούλας Τύχη αγαθή, η νέα ιστορική προσφορά του Σπύρου (Παπακώστα) στο χωριό, συνέπεσε λίγο πριν από τον εορτασμό της 25ης Μαρτίου, όπου κορυφώνονται οι φετινοί εορτασμοί για τα 200 χρόνια από το ’21. Τι να πούμε για το Σπύρο και πώς να τον ευχαριστήσουμε. Γιατί δεν είναι μόνο οι πολύτιμες πληροφορίες, για το χωριό και τους προγόνους μας, που κάθε φορά ξετρυπώνει. Εξίσου μεγάλης αξίας είναι και ο ενθουσιασμός, η ανιδιοτέλεια και η σεμνότητα που χαρακτηρίζουν αυτόν, τον υψηλού επιπέδου εθελοντισμό του. Για όλα αυτά του αξίζει ένα μεγάλο μπράβο και ένα εκ βαθέων ευχαριστώ, εκ μέρους όλου του...Η Φτέρη, μαζί με τα 200 χρόνια από το ’21, γιορτάζει και κάτι ακόμη
-
Οι καλύβες στα Βαρκά
Όπως είναι γνωστό οι πρόγονοί μας Φτεριώτες εγκαταστάθηκαν από την Άνω Φτέρη στην Κάτω το 1856, με κύριο σκοπό να είναι κοντά στα χωράφια τους. Όταν με τα χρόνια απόκτησαν κλήρο, που έφθασε μέχρι το Νεχωράκι Αγίου Γεωργίου (1912), αισθάνθηκαν την ανάγκη να περιορίσουν τη μεγάλη απόσταση από τα σπίτια τους, κατασκευάζοντας αποθηκευτικούς χώρους πλησιέτσερα στα χωράφια τους. Σαν μεσοσταθμό επέλεξαν την τοποθεσία "Βαρκά", που βρίσκεται στο σταυροδρόμι του κάμπου. Εκεί σιγά σιγά άρχισαν να κτίζουν καλύβες με στέρεα υλικά, οι οποίες θα τους χρησίμευαν τόσο ως αποθηκευτικοί χώροι για τις χορτοτροφές των ζώων τους, όσο και για κατοικίες κατά τους θερινούς μήνες. Καλύβες κτίστηκαν και σε άλλα σημεία του κάμπου, αλλά πολύ λίγες. Όσοι δεν μπορούσαν να κτισουν, στέριωναν ένα τσαρδί με κλαδιά και 'κει έστηναν το νοικοκυριό τους.Στο σταυροδρόμι αυτό άνοιξαν και το απαραίτητο πηγάδι βάθους 12-15 μέτρων το 1917 για τις ανάγκες ανθρώπων και ζώων.Εκεί... -
Μετακινήσεις Ηπειρωτών στη μετεπαναστατική Φθιώτιδα
ΕΙΣΗΓΗΤHΣ Σμυρναίος Αντώνιος Λέκτορας Νεοελ. Ιστορίας & Διδακτικής της Ιστορίας Παν. Θεσσαλίας ΘΕΜΑ Μετακινήσεις Ηπειρωτών στη μετεπαναστατική Φθιώτιδα: Ένα περιηγητικό κείμενο του Μετσοβίτη Αναστασίου Ι. Καραμίχου(1834) Η εισήγηση αυτή θα επιχειρήσει να ανιχνεύσει στοιχεία σχετικά με τη μετανάστευση ελληνόφωνων/βλαχόφωνων Ηπειρωτών από την περιοχή του Μετσόβου στη Φθιώτιδα μετά τη λήξη της Ελληνικής Επανάστασης. Οδηγός σε αυτήν την προσπάθεια θα είναι ένα σημαντικό τεκμήριο ιστορικής γεωγραφίας της περιοχής με τίτλο: «Απόσπασμα εκ της κατά την ανατολικήν και δυτικήν Ελλάδα περιηγήσεως του Κυρίου ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ ΚΑΡΑΜΙΧΟΥ του εκ... -
Η εκκλησιαστική τέχνη στη περιοχή τής Σπερχειάδας
Γεώργιος Κακαβάς , Νικόλαος Κύρκος , Αλεξία ΥφαντήΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗ ΤΕΧΝΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΗΣ ΣΠΕΡΧΕΙΑΔΑΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΙΔΡΥΣΗ ΤΟΥ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ ΕΩΣ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ ΤΟΥ ΜΕΣΟΠΟΛΕΜΟΥ1830-1940 Η ανάγκη για συνεχή εµπλουτισµό των υπηρεσιακών αρχείων και συστηµατική καταγραφή των µνηµείων που υπάγονται στην αρµοδιότητα της 13ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων οδήγησε την άνοιξη του 18 στη συνεργασία της µε το ∆ήµο Σπερχειάδας για την καταγραφή και ηλεκτρονική καταχώρηση των ναών της περιοχής- Τα αποτελέσµατα της έρευνας καταγράφονται συνοπτικά στην παρούσα δηµοσίευση και αφορούν στην εξέταση των σηµαντικότερων ναών που ανεγέρθηκαν εντός των οικισµών και στην ύπαιθρο από τη σύσταση του Νεοελληνικού κράτους µέχρι το ξέσπασµα του Β΄ Παγκο,σµίου Πολέµου µια ταραχώδη ιστορική περίοδο µε καθοριστικά γεγονότα που αναδιαµόρφωσαν και εκσυγχρόνισαν ταχύτατα τις... -
Οι πρόσφυγες του Εμφυλίου στη Φθιώτιδα μέσα από τον φακό των φωτορεπόρτερ του Ερυθρού Σταυρού
Επιμέλεια Παναγιώτης Η. Σωτηρίου Συνοικισμός προσφύγων Ξηριώτισσας Προσφυγικός συνοικισμός Ξηριώτισσας (περιοχή στρατοπέδου Τσαλτάκη). Λαμία, Ιούνιος 1949.Διακρίνονται τα πρόχειρα παραπήγματα που είχα κατασκευάσει οι πρόσφυγες, τα οποία έχουν«ασπρίσει» για λόγους υγιεινής. Γυναίκες γνέθουν, άλλες παρακολουθούν τον φωτογράφο καιπαιδιά παίζουν ξυπόλητα ανάμεσα στα παραπήγματα στα χώματα. Ψηλότερα διακρίνονται τασπίτια της Λαμίας επί της οδού Στυλίδος (τότε), σημερινή Παπαποστόλου. Οι εγκαταστάσεις τηςστεγάσεως των προσφύγων στους συνοικισμούς πραγματοποιήθηκαν σε τέσσερα είδη, σεμεταλλικά τολ, σε...Οι πρόσφυγες του Εμφυλίου στη Φθιώτιδα μέσα από τον φακό των φωτορεπόρτερ του Ερυθρού Σταυρού
-
Το ηφαίστειο του Γουλινά
Το ηφαίστειο του Γουλινά Από την προφορική παράδοση , αλλά και απο αναφορές σε βιβλία ( Τσιούστας- Λάμπου –Σταμοκώστας κλπ) , έφτασε μέχρι τις μέρες μας η ιστορία ότι στη κορυφή του Γουλινά στη θεση Καράπαπας, όπου υπάρχει και το πυροφυλάκιο, πριν χιλιάδες χρόνια υπήρχε ηφαίστειο το οποίο εξερράγη, και για αυτό αυτή η περιοχή μοιάζει σαν να είναι καμένη, και έχει ελάχιστα δέντρα. Ειδικός δεν είμαι αλλά βλέποντας ότι δεν υπάρχει ούτε υποψία κάποιου κρατήρα παρά μόνο κάποιες ρηγματώσεις και κατολισθήσεις , αποφάσισα να απευθυνθώ σε κάποιον ειδικό. Όσους ρώτησα μου είπαν να επικοινωνήσω με τον Κωνσταντίνο Γ.Κυριακόπουλο, καθηγητή Ηφαιστειολογίας και Πετρολογίας... -
Έκθεση επιστολή οικον. Εφόρου Φθιώτιδος
Έκθεση επιστολή οικον. Εφόρου Φθιώτιδος Η επιστολή του οικονομικού Βασιλικού εφόρου, Απρίλιος 1835, Στέλνεται στον Οθωμανό «Σεκίπ Εφένδη» ύστερα από αίτημα της Μικτής ελληνοτουρκικής επιτροπής ήτοι: Προς την τα το Σεκιπ Εφένδη διαπραγματευτικήν επιτροπήν Ελήφθη το από 26 Φευρ. έγγραφον της επιτροπής ταύτης και εγνώθησαν τα ενδιαλαμβανόμενα: Η εφορία Φθιώτδος δεν δύναται να δώση κατάλογον όλων των εν τη επαρχίαν ταύτην Εθνικών κτημάτων τα οποία επώλησαν. Επειδή και αυτά δεν επωλήθησαν με καμμίαν ειδοποίησιν της εφορίας, αλλά έκαστος των Οθωμανών εύρισκεν τον αγοραστήν και εσυμφωνούσαν την τιμήν και... -
Η πρώτη δασκάλα της Φτέρης
Περί της Χαρίκλειας Αθανασίου Ν.Φτέρη, πρώτης εκ Φτέρης δασκάλα Πριν 2-3 χρονια ανακαλύψαμε στα Γ.Α.Κ το παρακάτω έγγραφο. ----------------------------------------------------------- Το 1859 <<επειδή η παρ' αυτού κηδεμονευομένη νεάνις Χαρίκλεια Αθανασίου Ν. Φτέρη, ανιψιά του εξ αδελφού, πρόκειται να σταλή ως υπότροφος εκ του Δήμου Σπερχειάδος εις το εν Αθήναις Παρθεναγωγείον της Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας προς εκπαίδευσιν, εγγυάται... ότι αφού εξέλθη η ειρημένη Χαρίκλεια Αθανασίου Ν. Φτέρη εκ του ανωτέρω Παρθεναγωγείου με δίπλωμα Διδασκαλίσσης, θέλει υπηρετήση εις τον Δήμον Σπερχειάδος ως διδασκάλισσα με τον... -
Δημοτικό σχολείο Φτέρης 1943-47
Δημοτικό σχολείο Φτέρης 1943-47 Όταν έκλεισε το Δημοτικό σχολείο της Φτέρης, το αρχείο του μεταφέρθηκε στην αρχή στο Δημοτικό σχολείο της Σπερχειάδας, και κατόπιν στα Γ.Α.Κ παράρτημα Φθιώτιδας. Ζήτησα από τη διευθύντρια να μας δώσουν αντίγραφα από μερικές σελίδες . Μου έστειλε 4 σελίδες από το 1943-1947 και μου είπε ότι αν υπάρχει εθελοντής να πάει εκεί να σκανάρει ότι υπάρχει σχετικά με το Δημοτικό της Φτέρης . Ίσως κάποια στιγμή να γίνει και αυτό. Στο Δημοτικό στη Φτέρη έχουν παραμείνει κάποιοι έλεγχοι και απολυτήρια παλαιοτέρων ετών . Κάποια στιγμή θα τα μελετήσουμε εκτενεστέρα και αυτά. Οι σελίδες... -
Η μάχη της Φτέρης 3/1/1944. Ιστορικό Αφιέρωμα
Η μάχη της Φτέρης 3/1/1944. Ιστορικό Αφιέρωμα Αφήγηση Σταμοκώστας Δ.Βασίλειος Όταν οι Ιταλοί συνθηκολόγησαν 8/9/43 τα κενά κατέλαβαν οι Γερμανοί, ιδιαίτερα στα κυρίως αστικά κέντρα. Προσπαθούσαν να ελέγχουν την κατάσταση με προγραμματισμένες εξόδους προς την ύπαιθρο, εκτός των τριών μεγάλων εκκαθαρίσεων. Σε μια απ’ αυτές ο Στρατιωτικός Διοικητής Λαμίας είχε προγραμματίσει να κάνει αναγνώριση εδάφους στον άξονα Λαμίας – Γαρδικίου. Οι έξοδοι - εξορμήσεις γίνονταν μεθοδικά και σταδιακά. Πρώτα μέχρι Μακρακώμη, μετά Σπερχειάδα, μετά Παλαιοβράχα κλπ. Ο εφεδρικός ΕΛΑΣ είχε εγκαταστήσει καραούλια κατά μήκος του δρόμου και... -
Αναφορές για τον Δημήτρη Αρκούδα
Παραθέτουμε εδω κάποιες αναφορές για τον Δημήτρη Αρκούδα σε διάφορα βιβλια με θεμα τη δράση του την εποχή 1946-49 ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Απο το βιβλίο Στή Στερεά Ελλάδα με το Δ.Σ 1945-1949-Θεοχάρης Αριστείδης 343Στις 28 Μάρτη το πρωί φτάσαμε στο σημείο από... -
Αναφορές για τη Φτέρη απο εφημερίδες
Αναφορές για τη Φτέρη απο εφημερίδες -
Η Σπέρχια
Η Σπέρχια του Νικολάου Θεοδώρου Προς Δ. της Σπερχειάδος περί την μιάμισην ώραν απόστασιν και εις τους πρόποδας της Γουλινάς ευρίσκεται χωρίον με χίλιους κατοίκους ονομαζόμενον Κάτω Φτέρη ή απλώς Φτέρη, υπό δε των γεροντοτέρων κατοίκων ονομάζεται Καλύβια, εις αντιδιαστολήν της Άνω Φτέρης, η οποία ονομάζεται Χωριό, αν και κατοικείται μόνον υπό τινών παραθεριστών κατά την εποχήν του θέρους. Παρήλθον πολλά έτη αφ’ ότου οι κάτοικοι της Άνω Φτέρης μετώκησαν εις την Κάτω Φτέρην, εν τούτοις όμως εξακολουθούν εισέτι κατά τας ιδιαιτέρας αυτών συζητήσεις ν’ αναφέρουν λέγοντες «πάμε στο Χωριό» δια την Άνω Φτέρην ή «πάμε στα Καλύβια» δια την Κάτω Φτέρην. Η Άνω Φτέρη... -
Διοικητικές μεταβολές μέσα απο τα ΦΕΚ
Διοικητικές μεταβολές μέσα απο τα ΦΕΚ Στα Φ.Ε.Κ που βλέπουμε σε αυτό το άρθρο είναι καταχωρημένες κάποιες από τις Διοικητικές μεταβολές που έγιναν μετά από την επίσημη αναγνώριση ως κοινότητα της Φτέρης, έως το 2010 που προσαρτήθηκε στο Δήμο Μακρακώμης. 20-04-1835 Ο οικισμός προσαρτάται στο δήμο Σπερχειαδας ( δεν υπάρχει αντίστοιχο Φ.Ε.Κ ) https://www.eetaa.gr/metaboles/fek/1899/fek_136a_1899.pdf Ο οικισμός αποσπάται από το νομό Φθιώτιδος και Φωκίδος και υπάγεται στο νομό Φθιώτιδος https://www.eetaa.gr/metaboles/fek/1909/fek_282a_1909.pdf Ο οικισμός αποσπάται από το νομό Φθιώτιδος και υπάγεται στο νομό Φθιώτιδος και... -
Ο Τουρκο-Xρήστος
Ο Τουρκο-Xρήστος Ο Τουρκο-Χρήστος (Χρήστος Δημητρακόπουλος 66 ετών, από το Παλαιοχώρι Φθιώτιδος επάγγελμα απόφοιτος φυλακών, σύμφωνα με το βιβλίο αποβιωσάντων της εκκλησίας της Φτέρης), ήταν ένας Ιταλοπροσκυνημένος που κυκλοφορούσε με ταυτότητα Ιταλική, ο oποίος πότε μόνος του και πότε μαζί με τον Κώστα Πατακιά από τα Καμπιά, αλώνιζαν τα χωριά της περιοχής μας, κλέβοντας, δέρνοντας και τρομοκρατώντας όσους είχαν την ατυχία να πέσουν στα χέρια τους. Στις αρχές του 1943 αφού έχει περάσει από τη Φτέρη και πλιατσικολόγησε ότι βρήκε μπροστά του, έφυγε για το επόμενο χωριό τη Λευκάδα. Μετά από μερικές ώρες... -
Η πέτρινη στήλη στή πλατεία τής Άνω Φτέρης
Η πέτρινη στήλη στή πλατεία τής Άνω Φτέρης Τιμή και δόξα στους προγόνους Κάποτε, στα παλιότερα σχετικά χρόνια, οι ψυχές των προγόνων μας πάλλονταν από αγάπη για την πατρίδα και τα ιδανικά της. Με τα φτωχά εργαλεία που διέθεταν, όπως το σφυρί και το καλέμι, σμίλευαν την ιστορία τους και τα σύμβολά τους, πάνω σε απλές πέτρες. Έστηναν βωμούς μνήμης των αγώνων, θυσιών και θριάμβων τους στους τόπους που δρούσαν και δοξάζονταν. Για μας τους Φτεριώτες, η ιστορία έχει να γράψει και να μαρτυρήσει πολλά ακόμη. Κι όσα κάθε μέρα πλειότερα στοιχεία ανακαλύπτουμε γι’ αυτούς, τόσο αδυσώπητο θα προκύπτει το χρέος για την... -
Εκλογικά συμβάντα στη Φτέρη στις 3 Σεπτεμβρίου 1843
Εκλογικά συμβάντα στη Φτέρη στις 3 Σεπτεμβρίου 1843 Οι εκλογές του 1843, είναι οι πρώτες επίσημες εκλογές, οι οποίες προκηρύχθηκαν με σκοπό να εκλεγούν οι πληρεξούσιοι των επαρχιών. Οι εκλεγέντες θα έπαιρναν μέρος στην Γενική Εθνική Συνέλευση για την σύνταξη του παραχωρηθέντος συντάγματος, το οποίο δόθηκε ύστερα από το καθολικό αίτημα του λαού και τον αποκλεισμό των ανακτόρων από το στρατό στις 3 Σεπτεμβρίου 1843. Αρχειακές εγγραφές Το παρόν έχει σαν σκοπό να αναδείξει τα διατρέξαντα συμβάντα κατά τη διάρκεια της εκλογικής διαδικασίας του 1843 στα χωριά της Φθιώτιδας, προκειμένου να εκλεγούν οι εκλέκτορες ή παραστάτες των χωριών... -
Αρχαιολογικοί και νεώτεροι θησαυροί στη Φτέρη
Αρχαιολογικοί και νεώτεροι θησαυροί στη Φτέρη Στην ευρύτερη περιοχή της Φτέρης υπάρχουν τρεις αρχαιολογικοί χώροι . Η Τραπεζόραχη, η Καστρόραχη, και τα Ελληνικά. Δυστυχώς, σε κανέναν από αυτούς τους αρχαιολογικούς χώρους δεν έχει γίνει συστηματική ανασκαφή, ώστε να ξέρουμε με επιστημονικά στοιχεία, τι ακριβώς ήταν εκεί και τί ενδεχομένως υπάρχει στο υπέδαφος αυτών των περιοχών. Η Τραπεζόραχη. Βρίσκεται στη θέση Ιτιά και δείχνει ίσως είναι ο σημαντικότερος αρχαιολογικός χώρος της περιοχής μας. Έχουν βρεθεί αρκετά αρχαία, όχι από επίσημες ανασκαφές, αλλά από τυχαία γεγονότα. Ο Κων/νος Γ. Σκαραφίγκας τη δεκαετία... -
Ο Σπερχειός και ο Αχιλλέας
Ο Σπερχειός και ο Αχιλλέας Εισήγησή του Δάσκαλου,Συγγραφέα και ερευνητή τής τοπικής ιστορίας Βασίλη Κανέλλου,στο 1ο παγκόσμιο συνέδριο για τον Αχιλλέα, που πραγματοποιήθηκε τον Ιούνιο του 2014 στο Κάστρο Λαμίας Η παρούσα εισήγηση αποτελεί την επιτομή ενός συλλογικού συγγραφικού πονήματος με τον τίτλο: «Αναζητώντας ίχνη του Ομηρικού Αχιλλέα στην κοιλάδα του Σπερχειού», που εκδόθηκε το 2006. Με τους συναδέλφους Τάκη Ευθυμίου και Ευθύμη Αδάμη, οι οποίοι για λόγους ανώτερους της θελήσεώς τους δεν παρευρίσκονται και τους οποίους έχω την τιμή να εκπροσωπώ, δραστηριοποιούμενοι επί πολλά χρόνια με την τοπική ιστορία και λαογραφία, πρωτίστως... -
Στέφανος Στεφανής και η θρυλική καλύβα του
Στέφανος Στεφανής και η θρυλική καλύβα του. Οι περισσότεροι Έλληνες έστω και για μια φορά στη ζωή τους θα έχουν ακούσει ή διαβάσει για τη «Καλύβα του Στεφανή» στη Σπερχειάδα. Η καλύβα αυτή βρίσκεται λίγο έξω από τη Σπερχειάδα, στο μέσον περίπου του δρόμου Σπερχειάδας – Μακρακώμης, σε απόσταση 200 μέτρων περίπου αριστερά του δρόμου. Σε αυτή τη καλύβα, συναντήθηκαν τον Μάιο του 1942 ο Άρης Βελουχιώτης, ο Στέφανος Στεφανής, ο Φώτης Μαστροκώστας, ο Νίκος Λέβας, ο Βαγγέλης Λέβας (αδελφός του πρώτου) και ο Βασίλης Ξυνοτρούλιας από την περιοχή του Δομοκού. Ουσιαστικά εκείνο το βράδυ ξεκίνησε το κίνημα που... -
Ο μονόλιθος της Άνω Φτέρης
Ο μονόλιθος της Άνω Φτέρης Σύμφωνα με τα γραφόμενα του Γεωργίου Τσιούστα –του επονομαζόμενου δικαίως και Ιστορικού της Φτέρης – αλλά και αφηγήσεις ηλικιωμένων του χωριού ,που και αυτοί τα άκουσαν από τους προγόνους τους, στο Βόρειο-Ανατολικό μέρος της πλατείας της Άνω Φτέρης , υπήρχε ένας τεράστιος μονόλιθος ,12 μέτρων περίπου μήκος ,και δυο μέτρων περίπου ύψος . Τόσο μεγάλοι μονοκόμματοι μονόλιθοι, είναι σπάνιο θέαμα στην Ελλάδα και ειδικά στη περιοχή μας. Αυτός ο μονόλιθος χρησιμοποιούνταν από τους παλιούς σαν τραπέζι φαγητού , σαν κρεβάτι , σαν μέρος όπου έπαιζαν τα παιδιά , αλλά και σαν... -
Κώστας Βουρλάκης
Κώστας Βουρλάκης (1921-1981) Ο Κώστας Βουρλάκης γεννήθηκε το 1921 στη Μοσχοκαρυά –Λειανοκλαδίου - Φθιώτιδος. Τα ονόματα των γονιών του ήταν Νίκος και Θεοδώρα. Άνθρωπος αδίστακτος και χαμηλού μορφωτικού και διανοητικού επιπέδου. Μαζί με τα 3 αδέλφια του δημιούργησε τη ισχυρότερη παρακρατική ομάδα στη Δυτική Φθιώτιδα. Ο ένας αδελφός του ο Θανάσης , τη περίοδο της κατοχής εντάχθηκε στον ΕΛΑΣ υπό τον Άρη Βελουχιώτη, αλλά επειδή συνέχισε να κλέβει τους χωρικούς σε συνεργασία με τον Πατακιά από τα Καμπιά Φθιώτιδος – γνωστό συνεργάτη των Ιταλών στη περιοχή - οι αντάρτες τον εκτέλεσαν. Τότε ο Κώστας με τον... -
Εκλογικός κατάλογος τού 1865 της Φτέρης
Εκλογικός κατάλογος τού 1865 της Φτέρης Σε αυτό το άρθρο δημοσιεύουμε τον Εκλογικό κατάλογο της Φτέρης με βάση τον οποίο έγιναν οι βουλευτικές εκλογές του 1865.Ηταν οι πρώτες εκλογές που διεξήχθησαν με βάση το Σύνταγμα του 1864 που προέβλεπε ένα βουλευτή «για κάθε 10.000 ψυχές >> Επειδή υπήρχε μεγάλο ποσοστό αναλφαβητισμού στην Ελλάδα τότε, οι εκλογές έγιναν με χρήση σφαιριδίου και όχι ψηφοδελτίου. Από την Φθιώτιδα εξελέγησαν βουλευτές από όλα τα κόμματα οι εξής : Σ. Πλέσσας, Α. Χατζόπουλος, Δ. Τσιριμώκος και Δ. Χατζίσκος. Η εγγραφή των εκλογέων έγινε με αλφαβητική σειρά με βάση το... -
Οδηγός της Ελλάδος 1925-1926
Οδηγός της Ελλάδος 1925-1926 Στον «Οδηγό της Ελλάδος 1925-1926» διαβάζουμε ενδιαφέροντα στατιστικά στοιχεία για τα χωριά και τις κωμοπόλεις της Φθιώτιδας και τη Φωκίδας 1.ΑΒΑΡΙΤΣΑ (Κ.605).-Απεσπ. εκ του Δ.Μελιταίας (Δομοκού). Από Δομοκού ώρ 4, από Λαμίας 6. Ειρηνοδικ. Δομοκού. Ερείπια της Ακροπόλεως και της αρχ. Πολ. ΜΕΛΙΤΑΙΑΣ. Η Κοινότης μετωνομάσθη ΜΕΛΙΤΑΙΑ. Εκτ. 10 χ. στρ. Ναός Αγ. Νικόλ. Ιερεύς 1. Δημ. Σχολ. Μικτόν μαθ. 80. Παραγωγή.Δημητρ. Οίνος 250 χ. οκ. Κτηνοτροφικά, αιγοπρόβατα 5,000, βόες 200, αγελάδες 100. ……………………………………………………………………………….. 2.ΑΒΟΡΟΣ (Κ.328).-Απεσπ. εκ του Δ.Αιγιτίου... -
Η Ισπανική γρίπη του 1918 στη Φτέρη
Η Ισπανική γρίπη του 1918 στη Φτέρη Στις αρχές του 1918 εμφανίστηκε η μεγάλη πανδημία που αν και όπως πιστεύουν οι επιστήμονες ξεκίνησε από την Άπω Ανατολή , ονομάστηκε Ισπανική γρίπη επειδή οι πρώτες αναφορές για κρούσματα ήρθαν από την Ισπανία. Ξεκίνησε αρχές του 1918 και εξαφανίστηκε ξαφνικά στις αρχές το 1919. Μέσα σε λίγους μήνες εξαπλώθηκε σε όλο το κόσμο αφήνοντας πίσω της εκατομμύρια νεκρούς ,λόγο της μη ύπαρξης κατάλληλων αντιβιοτικών για την αντιμετώπιση της. Φυσικό ήταν λοιπόν να φτάσει κάποια στιγμή και στην Ελλάδα ,και οι φήμες της εποχής έλεγαν ότι ξεκίνησε από το λιμάνι της... -
Πάρτυ Νεολαίας Φτέρης
Πάρτυ Νεολαίας Φτέρης Βρισκόμαστε στις αρχές της δεκαετίας του 80 στη Φτέρη.Το καλοκαίρι στη Φτέρη τότε, δεν είχε καμία σχέση με το σημερινό!!! Είναι η εποχή που υπάρχουν ακόμα στο χωριό πολλά Φτεριωτόπουλα, που δεν έχουν πάρει το δρόμο της μετανάστευσης για την Αθήνα κυρίως, αλλά και για Λαμία ή το εξωτερικό. Σ΄ αυτά προστίθενται και τα Φτεριωτόπουλα που μένουν η γεννήθηκαν στην Αθήνα και στις άλλες πόλεις και έρχονται στο χωριό για διακοπές, με αποτέλεσμα η Φτέρη να σφύζει από ζωή. Τα μαγαζιά – που υπ’ όψιν ήταν πολύ περισσότερα απ ότι είναι σήμερα - ήταν ασφυκτικά γεμάτα και στο δρόμο από τη... -
Απογραφές πληθυσμού στη Φτέρη
Απογραφές πληθυσμού στη Φτέρη Στην ενότητα αυτή θα συγκεντρώσουμε όσα στατιστικά στοιχεία βρήκαμε από τις απογραφές που έχουν γίνει ,και αφορούν τη Φτέρη αλλά και την ευρύτερη περιοχή.Το άρθρο να συμπληρώνεται με νεοτέρα στοιχεία από διάφορα αρχεία. Η απογραφή πληθυσμού κατά τα έτη 1834 και 1835 Κατά τα έτη 1834 και 1835, επί βασιλείας Όθωνα, γίνεται στην ελεύθερη τότε Ελλάδα, η πρώτη απογραφή πληθυσμού και οικογενειών. Η απογραφή αυτή είχε πολλές περιπέτειες, αφού τα αποτελέσματά της δημοσιεύθηκαν σε ΦΕΚ 30 ολόκληρα χρόνια μετά τη διεξαγωγή της. Τα στοιχεία ωστόσο αυτής της απογραφής είναι αποκαλυπτικά για πολλά ιστορικά στοιχεία της εποχής εκείνης. Παραθέτουμε αυτά τα στοιχεία που σχετίζονται με την Ανατολή και τα άλλα κοντινά χωριά, καθώς και κάποιων άλλων δήμων της... -
Προεστοί –Δημογέροντες –Πρόεδροι Φτέρης
Προεστοί –Δημογέροντες –Πρόεδροι Φτέρης Από την εποχή της Τουρκοκρατίας η διοικητική λειτουργία των μικρών χωριών στηριζόταν στις καθοριζόμενες αρμοδιότητες της κεντρικής κάθε φορά διοίκησης. Έτσι στο καθένα από αυτά εκλεγόταν και ένας αντιπρόσωπος που λεγόταν Προεστός η Δημογέροντας.Στα επόμενα χρόνια το αξίωμα αυτό μετονομάστηκε σε κοινοτάρχης-πρόεδρος-δήμαρχος ανάλογα με τον πληθυσμό. Διασώθηκαν τα εξής ονόματα προεστών- προέδρων της Φτέρης: Κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας: Αναστάσιος Πετσάλας (περίπου 1818), ο οποίος δεν υπέγραφε υποταγή στον Αλή Πασά μετά το θάνατο του Κατσούδα ,και για αυτό βρήκε... -
Τσιφλίκια της Φθιώτιδος
Τσιφλίκια της Φθιώτιδος Τα τσιφλίκια δημιουργήθηκαν από αρπαγή ή εξαγορά αντί εξευτελιστικού τιμήματος από τους Τούρκους μπέηδες όταν ελευθερώθηκε το Έθνος, ή από παραχωρήσεις του κράτους προς τους οπλαρχηγούς της επανάστασης του '21. Οι περισσότεροι τσιφλικάδες ήταν απ’ τη Ρουμανία ή την Ήπειρο. Οι τσιφλικάδες έπαιρναν το 1/3 της παραγωγής των χωραφιών και έμεναν σε σπίτια, ενώ οι κολλήγοι (καλλιεργητές) σε καλύβια κάτω από τραγικές συνθήκες διαβίωσης.Οιαπαλλοτριώσεις των τσιφλικιών έγιναν με το ν. 2052/1920. ΑΓΙΟΣ ΣΩΣΤΗΣ-ΚΑΤΩ ΚΑΛΛΙΘΕΑ. Πρώτος τσιφλικάς το 1833 ο Χατζίσκος, πούλησε το 1864 στο Ζουλούμη το... -
Ο Μερακλής τής Φτέρης
Ο δεκανέας (Μερακλής) των Ευζώνων Δημ.Στεργιόπουλος Ο φουστανελάς που μετατράπηκε σε αξιοθέατο των Αθηνών Από τον Ελευθέριο Σκιαδά Εφημερίδα Δημοκρατία 5 Μαρτίου 2014 Ένας από τους τελευταίους φουστανελάδες που είχαν απομείνει στην Αθήνα τις πρώτες δεκαετίες του 20ου αιώνα ήταν και ο Μερακλής. Οι κάτοικοι της πρωτεύουσας τον γνώρισαν ως δασοφύλακα του Ζαππείου και ακόμα περισσότερο ως γητευτή των νταντάδων των υπηρετριών αλλά και των τουριστριών που κατέκλυζαν τους χώρους των Στυλών του Ολυμπίου Διός. Για χάρη του γράφτηκαν έμμετρα ποιήματα, αμέτρητα χρονογραφήματα και ακόμη περισσότερα σχόλια στον Τύπο... -
Ειδικός φάκελος 20
Το 1989 επί κυβερνήσεως Τζανετάκη πάρθηκε η απόφαση να καούν οι φάκελοι κοινωνικών φρονημάτων στα πλαίσια της Εθνικής συμφιλίωσης.Κάπιοι από αυτούς τους φακέλους βρέθηκαν να πωλούνται στο Μοναστηράκι.Μια εφημερίδα των Αθηνών δημοσίευσε στη πρώτη σελίδα έναν τέτοιο φάκελο που συμπτωματικά αφορούσε δύο Φτεριώτες.Και το θύμα και ο θύτης ήταν από το χωριό μας.Ενα από τα αναρίθμητα δράματα που διαδραματίστηκαν εκείνη την εποχη.Αποφάσισα να δημοσιεύσω αυτό το έγγραφο γιατί αποτελεί ιστορικό ντοκουμέντο για το χωριό μας.Κρατήθηκε το συντακτικό και η ορθογραφία από το πρωτότυπο.Τα ονόματα έχουν... -
Τά Κοντογιαννέικα τσιφλίκια
Ό πρώτος Κοντογιάννης ήλθε άπό τό Βάλτο. Μεγάλη ή πολιτική δύναμη τών Κόντογιανναίων. Φονικά έπεισόδια και άλλα περιστατικά.Ή παντοδυναμία τών Κοντογιανναίων. Ιδιαίτερα στή Δυτική Φθιώτιδα κράτησε κάπου έκατόν πενήντα χρόνια.Παντοδυναμία πού ήταν οίκονομική, μά καί πολιτική γιατί ή πρώτη αύτεπάγγελτα δημιουργούσε καί τή δεύτερη.Οι μεγάλοι αύτοί άφέντες κατείχαν σχεδόν όλόκληρο τόν τόπο άπ' τ' Άγα, τή σημερινή κωμόπολι τής Σπερχειάδας μέχρι τή Λάσπη τής Εύρυτανιας κι' ολος ό κοσμάκης αύτής τής περιοχής βρισκόταν κατά τόν άλφα ή βήτα τρόπο σ'έξάρτηση μαζύ τους.Χαροκτηριστικό τής δυνάμεως πού... -
Οι Δάσκαλοι τής Φτέρης
Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία της εποχής το πρώτο επίσημο Ελληνικό Σχολείο (το Ελληνικό ισοδυναμούσε με το μετέπειτα Σχολαρχείο), στο οποίο φοίτησαν εξέχοντες μετέπειτα πολιτικοί δημιουργήθηκε με ειδική άδεια του Αλή-Πασά μετά από σκληρή διαπραγμάτευση με τον Νίκο Φτέρη. Στέγη για το σχολείο είναι αδύνατον να υπήρχε εκείνα τα χρόνια και το πιο πιθανόν είναι να χρησιμοποιούσαν το μοναστήρι-εκκλησία τώρα-του Άγιου Γεώργιου και ειδικά το χαγιάτι που είχε χτιστή στη βόρεια πλευρά του.Σύμφωνα με έρευνα των δασκάλων Στυλιανής Ευαγ. Κύρκου και Βασιλείου Παπαναγιώτου, κατόπιν εντολής του διευθυντή του Σχολείου Νίκου Σταμοκώστα,... -
Μαγαζιά, επαγγέλματα και επαγγελματίες του χωριού
Μαγαζιά 1). Μέχρι την τελευταία σχεδόν δεκαετία του 18ουαιώνα δεν έχουμε συγκεκριμένα στοιχεία για τα μαγαζιά του χωριού μας. Σύμφωνα με αφηγήσεις των παλαιοτέρων το υπάρχον καφενείο Ηλία Ιωάν. Καραγιάννη λειτούργησε από το 1912 – 13 ως κρεοπωλείο και καφενείο. Στη συνέχεια με διάφορα διαλείμματα παύσης διατηρήθηκε ως καφενείο μέχρι τα σήμερα. Είναι το κεντρικό καφενείο του χωριού τα τελευταία 54 χρόνια, στο οποίο εκτός των συνήθων εξυπηρετήσεων, λάμβαναν χώρα ομιλίες, παρακολούθηση κινηματογραφικών έργων, ιδιαίτερα στις δεκαετίες των 1960 και 1970 και σήμερα αποτελεί το στέκι της... -
Φτεριώτες νεκροί τής περιόδου 1940-1950
Αρκούδας Κώστας Ι. Σκοτώθηκε στο Καλοχώρι Καστοριάς στίς 3/3/1948.σύμφωνα με το βιβλίο Μορφές Ηρώων της νεολαίας εκδ.1953 Αρκούδας Βασίλης Ι. Σκοτώθηκε τον Οκτώβριο του 1949 στο Νικολίτσι Φθιώτιδας.σύμφωνα με το βιβλίο Μορφές Ηρώων της νεολαίας εκδ.1953 Αρκούδας Δημήτρης Ι.Σκοτώθηκε στο Γκόλιο του Γράμμου σαν διμοιρίτης σύμφωνα με το βιβλίο Μορφές Ηρώων της νεολαίας εκδ.1953 Κλίκ εδώ για το σχετικό αρχείο απο το Α.Σ.Κ.Ι Αργύρης Απόστολος Αργύρης Δ.Χαράλαμπος Βαρσαμάς Κων. Του Αθαν. Ετών 16 Σκοτώθηκε στην Άνω Φτέρη στίς 28/3/1945 από έκρηξη βλήματος όλμου πού είχε παραμείνει εκεί από τήν Γερμανική κατοχή. Βελής Δημ.του... -
Φτεριώτες Αγωνιστές τού 1821
Αγγελή Ζαχαρής,στρατιώτης. Έλαβε σιδερένιο αριστείο .Φ286,Κ.32 Αθανασίου Ιάκωβος, στρατιώτης. Έλαβε σιδηρένιο αριστείο. Φ. 286, Κ. 32 Αναστασίου Γεώργιος, στρατιώτης, ΓΑ φακ. 72/72α χειρόγραφες μισθοτροφοδοτικές καταστάσεις Σπ. και Νικ. Κοντογιάννη, εξόδου Μεσολογγίου. Αρβανίτης Ιωάννης, στρατιώτης. Έλαβε σιδηρένιο αριστείο. Φ. 286, Κ. 32 Αρκούδας Ιωάννης, υπαξιωματικός. Αίτηση 10 Ιανουαρίου 1844. Πιστοποιητικό Μ. και Ν. Κοντογιάννη 1 Νοεμβρίου 1843. Γεννήθηκε το 1807.Μάχες: Καλλιακούδας, Κρεμμυδιού κ.ά. Έλαβε χάλκινο αριστείο. Φ. 286, Κ. 32 Βαζούρας Κώστας, στρατιώτης. Έλαβε σιδηρένιο αριστείο... -
Οι νερόμυλοι τής Φτέρης
Φτέρη Υπήρχαν 3 μύλοι. Στο ρέμα Καραπιάνι και στη θέση «Κάτω Μαυροράχη» λειτουργούσε μέχρι το 1956 βακούφικος παλιός μύλος. Τελευταίοι μυλωνάδες οι Γεώργιος Ευσταθίου και Δημήτριος Μπαρμπούνης. Με το ίδιο νερό λειτουργούσε πιο κάτω ντρεστίλα και μαντάνι. Με νερό από το Καβρόρεμα λειτούργησαν και οι μύλοι των Χρήστου Χαψιά (μέχρι το 1956) και Δημητρίου Σταμοκώστα. Οι μύλοι αυτοί ήταν χειμωνιάτικοι. Το καλοκαίρι οι Φτεριώτες άλεθαν στη Λευκάδα. Απόσπασμα από τό βιβλίο Ο Γουλινάς καί τά χωριά του: Κανέλλος Κ.Βασίλης Οι αλευρόμυλοι της Φτέρης Σύμφωνα με την τοπική παράδοση στο πατρογονικό χωριό, στη σημερινή Άνω Φτέρη... -
Έγγραφα από τα Γενικά Αρχεία του Κράτους
Αρχείο 6+7 Φτέρη την 10 Ιανουαρίου 1844 Προς την επί των Στρατιωτικών Β. Γραμμ.(ατεία) της Επικρατείας Περί αριστείου Οι υποφαινόμενοι ηγωνίσθημεν ένθερμα τον υπέρ της ελευθερίας αγώνα και υποβάλλαμεν εγκαίρως τας πιστοποιήσεις των εκδουλεύσεων μας, ζητήσαντες την αποστολήν των εις ημάς ανηκόντων αριστείων, αλλά μέχρι τούδε δεν μας απεστάλησαν και επειδή ενδέχεται να απωλέσθησαν αναγκαζόμεθα και επισυνάπτομεν νέα πιστοποιητικά αφορώντα τας στρατιωτικάς παλαιάς εκδουλεύσεις μας υπογραμμένα παρ’ …………. (μια -1- δυσανάγνωστη λέξη) του αγώνος οπλαρχηγών και παρακαλούμεν θερμώς να ευαρεστηθή η Β.(ασιλική) Γραμματεία και διατάξει την αποστολήν των ανηκόντων εις ημάς αριστείων,, διά να μην μείνωμεν ηδικημένοι και επί των λαμπρών της 3ης 7βρίου [3ης Σεπτεμβρίου] ημερών. Υποσημειούμεθα ευσεβάστως οι ευπειθέστατοι Ιωάννης Αρκούδας Δημ. Σταμοκωστόπουλος (Εδώ προφανώς τό όνομα έιναι... -
Η μάχη στο γεφύρι του Σπερχειού
Στη μάχη αυτή η Ελλάδα είχε θύματα, διότι οι αρμόδιοι στρατιωτικοί δεν υπολόγισαν τους συντελεστές της νίκης. Το γεφύρι χρειάζεται για τη διάβαση από τη μιαν όχθη του ποταμού στην άλλη, όταν το ποτάμι έχει νερό. Τότε τα αντερείσματα της γέφυρας γίνονται προμαχώνες απόρθητοι. Όταν, όμως, το ποτάμι δεν έχει νερό, όλο το γεφύρι βάλλεται από παντού. Ήταν 15 Μάιου. Τα σπαρμένα σιτάρια είχαν ξεσταχυάσει και το ανάστημα τους ξεπερνούσε το ενάμισι μέτρο. Ο κατακτητής οργανωμένος καθώς ήταν με την πολεμική του μηχανή, διενεργεί επιδρομή κατά της Μακρακώμης και Σπερχειάδας. Ο ι κωμοπόλεις αυτές, τις... -
Η Μεγάλη Μάχη της Μακρακώμης (6-10-1943)
Μάρτυρας αυτόπτης αυτής της μεγάλης μάχης της Μακρακώμης, ο Κώστας Αρ. Καραγιώργος, ανώτερο στέλεχος του ΕΑΜ της Ρούμελης τότε, γράφει:«Οι Γερμανοί κινήθηκαν απ’ τη Λαμία, σε μια φάλαγγα από 150 - 200 αυτοκίνητα με κανόνια, πολυβόλα, αυτόματα και τουφέκια. Μπροστά απ’ τη φάλαγγα βρίσκονταν τέσσερις μοτοσυκλετιστές για αναγνώριση κι ύστερα απ’ αυτούς, δυό τάνκς.Ήταν 8+30 η ώρα, το καλοκαιριάτικο εκείνο πρωινό του 1943, όταν τα τηλέφωνα της Λαμίας, του Λιανοκλαδιού, της Σπερχειάδας, με τα γύρω παρατηρητήρια, πούταν πυκνά εγκατεστημένα, μέρα - νύχτα για να παρακολουυθούν τις κινήσεις του... -
Μετονομασίες των χωριών της Φθιώτιδας
ΠΑΛΑΙΑ ΟΝΟΜΑΣΙΑ Αχλάδιο ΝΕΑ ΟΝΟΜΑΣΙΑ Νέα Σπαρτιά ΝΟΜΟΣ Φθιώτιδος ΕΤΟΣ ΜΕΤ/ΣΙΑΣ 1955 Βαρυμπόπη Μακρακώμη Φθιώτιδος 1916 Βελέσι Καμαρόβρυση Φθιώτιδος 1927 Γαρδίκι Πελασγία Φθιώτιδος 1927 Γυφτοχώρι Καλλιθέα Φθιώτιδος 1915 Δαϊτσά Αγριλιά Φθιώτιδος 1927 Δερβέν Καρυά Μοσχοκαρυά Φθιώτιδος 1927 Δίλοφο Άγιος Σώστης Φθιώτιδος 1971 Δρακοσπηλιά Θερμοπύλαι Φθιώτιδος 1955 Ζέλι Ζηλευτόν Φθιώτιδος 1927 Ζημιανή Δίκαστρον Φθιώτιδος 1927 Ζητούνι Λαμία Φθιώτιδος 1833 Ζιώψη Ασπρόκαμπος Φθιώτιδος 1927 Ιμίρμπεη Ανθήλη Φθιώτιδος 1927 Κάτω Βαρδάται Νέον Κρίκελλον Φθιώτιδος 1961 Κολοθρόνι Τιθρώνιον Φθιώτιδος 1958 Κούρνοβο Τρίλοφον Φθιώτιδος 1957 Λάλα Ροδωνιά Φθιώτιδος 1927 Λιάσκοβο Μεσοχώρι Φθιώτιδος 1927 Μάκρυσι Μάκρη Φθιώτιδος 1927 Μάντετσι Περιστέρι Φθιώτιδος 1927 Μαχαλάς Κυπαρισσώνας Φθιώτιδος 1927 Μουσταφάμπεη Ηράκλεια Φθιώτιδος 1915 Μούστροβο Περιβόλιον Φθιώτιδος 1927 Μπεκί Σταυρός Φθιώτιδος 1927 Μπουγομήλα Αργυροχώρι Φθιώτιδος 1926 Μπρούφλιανη Δίλοφον Φθιώτιδος 1927 Νέα... -
Η Απάν' Φτέρ'
Την Απάν Φτέρ' έχτ-σαν κι κατοίκσαν άνθρουπ' απ' κατάγουνταν απ' την Ηπείρου. Πουλύ κουντίτειρα, η μειγάλ(η) απόστασ(η) απ'τουν κάμπου, τς ανάγκασει να χτίσνει την Κάτ' Φτέρ'. Δηλαδή, κατέβκαν χαμπλώτειρα λίγα χιλιόμειτρα.Τα δυό χουριά συνδέουντει αναμειταξύ τς μει αυτουκινητόδρουμου, ειδώ κι 4 δεικαειτίεις.Του χουριό έχ(ει) πειρίπου κάνια τριανταριά σπίτια, χουμένα στου πράσινου. Γιαυτό απ'τη Βαρμπόπ' φαίνει*τει, μοναχά, η εικκλησία τ' Αγιώργ(η).Έχ(ει) υδρειυτικό, ηλεικτρικό κι τηλειφουνικό δίκτυου.Οι κάτοικ(οι), τα είδη πρώτ-ς ανάγκ(η)ς, προυμηθεύουντει απού κάποιου βακούφκου μαγαζάκ(ι).Μει τα κρουσταλλένια νειρά τς Φστέρς, τ' Πουλυνειριού κι τ' Πουριού, υδρεύειτει,... -
Η Φθιώτις Φραγκοκρατούμενη
Περιοδικό Φθιώτις 1956 ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΤΗΣ ΡΟΥΜΕΛΗΣ Η ΦΘΙΩΤΙΣ ΦΡΑΓΚΟΚΡΑΤΟΥΜΕΝΗ Ύπό ΔΗΜ. ΓΑΡΔΙΚΗ Ή Φθιώτις, εύρισκομένη γεωγραφικώς άνάμεσα στα διαμερίσματα Θεσσαλίας καί Νοτίου Ελλάδος, έδέχετο τά κτυπήματα καί από τά δύο μέρη. Τήν έδερναν πολλοί άέρηδες. Ήταν 6 χώρος της στίβος, τό στάδιο πού έπαιζαν διελκυστίνδα οί εμπόλεμοι. Τήν τραβούσαν πότε προς Βορραν καί πότε προς Νότον. *Όταν ή Βυζαντινή Αυτοκρατορία έξησθένησε καί ή δύμαμίς της άρχισε νά ξεπέφτη, πλημμύρισε ή χώρα μας άπο επιδρομείς Λατίνους σταυροφόρους, πού κατά διαδοχικά κύματα είσέβαλλον καί έπαιρναν κάστρα καί τόπους, γιά φέουδαρχική έγκατάστασι καί κατάκτησι, προς έκμετάλλευσιν. Σαν πέση το δέντρο, ό καθένας το... -
Παγκύρια καί Οργανοπαίχτες
Φτέρη: Παγκύρι γινόταν στην Άνω Φτέρη, του Αγίου Γεωργίου, στον προαύλιο χώρο της εκκλησίας που παλιά ήταν μοναστήρι. Στην Κάτω Φτέρη γινόταν παλιά του Αγίου Δημητρίου. Ξωπάγκυρο γινόταν στην Άνω Φτέρη, στο εκκλησάκι του Αγίου Αθανασίου. Στις ημέρες μας πανηγυριάτικες εκδηλώσεις πραγματοποιούν οι τοπικοί Σύλλογοι. Φτεριώτες οργανοπαίχτες ήταν οι Τσατσαραίοι Νίκος και Γιώργος που έπαιζαν βιολί και ο Τσατσαρής Θεοφάνης που έπαιζε κιθάρα. Το παλιό παγκύρι στην Άνω Φτέρη του Αγίου Γεωργίου περιγράφει παραστατικότατα ο Βασίλης Σταμοκώστας στο βιβλίο του «Ελλάδα πατρίδα μου, Φτέρη χωριό μου» και να... -
Τά Καμπιά καί οί Καμπιώτες
ΜΕΤΑΞY ΑΝΩ ΚΑΙ ΚΑΤΩ ΚΑΜΠΙΩΝ: Σωτήρος Μπαλκόνια, Φορτώσαινα θέρετρο και φιλοξενικός σταθμός τοΰ Νίκου Μπάμπαλη. Σκλήβιανη, τόπος οπου εγκαταστάθηκαν οί πρώτοι Φτεριώτες πριν εγκατασταθούν στή σημερινή Φτέρη. Καστανιά, Αγία Τριάδα, Σκληβόρεμα. Παληάλογο. Δυό Δέντρα, Κοκοτάκια, “Ανάθεμα. Είναι πράγματι σωρός λιθαριών, και άλλοι λένε πώς αναθεματίστηκε ό σκοτωμό; Καμπιώτου αχό Φτεριώτη, όταν είχαν μαλώσει για τά σύνορα τών χωριών, και άλλοι λένε πώς ήταν τό φανατισμένο ανάθεμα κατά τοΰ Βενιζέλου τό 1918, πού έκαναν οί Βασιλικοί Κωνσταντινικοί. Αυτό είναι τό πιθανότερο γιατί, τόπος διαφωνίας γιά τά σύνορα... -
Ιστορία καί μνημεία τής Φθιώτιδας
Ιστορία καί μνημεία τής Φθιώτιδας -Τριαντάφυλος Παναγιώτου -1971-Δήμος Λαμιέων ΜΑΚΡΑΚΩΜΗ Αυτή φέρει το όνομα της αρχαίας πόλεως των Αινιάνων, την όποιαν μνημονεύει ό Λίβιος εις την άφήγησίν του διά την καταστροφών της Σπερχείας άπό τούς Αϊτωλούς το 198 π.Χ. Ερείπια της ακροπόλεως της Μακρακώμης σώζονται σήμερον ΒΔ. της κωμοπόλεως, έπΐ. τοΰ λόφου του Προφήτου Ήλιού, λείψανα δέ περιβόλου ίσοδομικής τοιχοποιίας, περιμέτρου* 1550 μ, διατηρούνται είς καλήν κατά- στασιν (είκ. 133 και σχέδ. 11). ΣΠΕΡΧΕΙΑΣ Τό όνομα τής κωμοπόλεως μάς ένθυμίζει τήν άρχαίαν πόλιν των Αϊνιάνων Σπέρχειαν, ή όποια τοποθετείται δυτικώτερον. Είναι ομως πολύ πιθανόν νά όφείλεται εις τον Σπερχειόν... -
Πυργόσπιτα στα χωριά της Δυτικής Φθιώτιδας
του Αδάμη Θύμιου & Ευθυμίου Τάκη Ερείπια του Πυργόσπιτου του μεγαλοτσιφλικά Ζώτου στη Σπερχειάδα, που μας δίνουν μια αμυδρή εικόνα των πυργόσπιτων της περιοχής της Δυτικής Φθιώτιδας Στα χωριά του Δυτικής Φθιώτιδας υπήρχαν πολλοί Πύργοι. Οι περισσότεροι ανάγονται στην περίοδο της Τουρκοκρατίας και διασώθηκαν μέχρι τα τέλη του παρελθόντος αιώνα, ενώ τα ερείπιά τους διακρίνονται ακόμα και σήμερα. Τα πυργόσπιτα, από όσα γνωρίζουμε κυρίως από τους περιηγητές, ήταν ψηλόκορμες κατασκευές που αναπτύσσονταν κατά τον κατακόρυφο άξονα και περιλάμβαναν τρία, τέσσερα ή και πέντε πολλές φορές πατώματα. Ήταν λιθόκτιστα, ενισχυμένα με ξυλοδεσιές ανά τακτά διαστήματα και στεγαζόταν με ξύλινες τετρακλινείς στέγες, καλυμμένες με κεραμίδια εγχώριας παραγωγής. Η κάτοψή τους τις περισσότερες ήταν τετράγωνη και είχαν δίδυμοι τοιχοποιία που ξεπερνούσε το 1,5 μέτρο πάχος για μεγαλύτερη ασφάλεια και σιγουριά. Ο τελευταίος όροφος προεξείχε έντονα περιμετρικά με τολμηρά εξώστεγα, άλλοτε ανοιχτά ως χαγιάτια και άλλοτε κλειστά ως... -
Παλιά χάνια στη Δυτική Φθιώτιδα
Παλιά χάνια στη Δυτική Φθιώτιδα του Αδάμη Θύμιου & Ευθυμίου Τάκη Το ξακουστό Χάνι Φώτη Πανέτσου στη Μεγάλη Κάψη Τα χάνια ήταν σταθμοί εξυπηρέτησης των περαστικών (πανδοχεία). Το 1880-81 κατασκευάστηκε ο χαλικόστρωτος, αμαξιτός δρόμος Λαμίας - Καρπενησίου. Τότε, κάρα και άμαξες που τα έσερναν δυνατά άλογα με τους γραφικούς αμαξάδες εξυπηρετούσαν τις συγκοινωνιακές ανάγκες των κατοίκων της περιοχής. Ο αμαξάς-χανιτζής Κώστας Πατρίκαλος με την άμαξά του που την έσερναν τρία γεροδεμένα άλογα (1925) Οι αμαξάδες έπρεπε απαραιτήτως να σταθμεύσουν κάπου για φαγητό, ανάπαυση και περιποίηση των αλόγων. Έτσι σε επίκαιρα σημεία δημιουργήθηκαν τα χάνια. Αυτά ήταν λιθόκτιστα στρωτά ή διώροφα... -
Ρουμελιώτικοι ιδιωματισμοί
Όπως μιλιούνται & ερμηνεύονται στα χωριά της Δυτικής Φθιώτιδας του Νίκου Σωτηρόπουλου Αγκωνή: Η γωνιά του τζακιού, η θαλπωρή. «Στην αγκωνή μ' θεραπεύομαι». Αζάπι - άζαπος: Αυτός που δεν κρατιέται, που κάνει ζημιές. Αλάνταβος: Ο βιαστικός, ο απρόσεχτος. «Αυτός είναι αλάνταβος στη δουλειά». Αλαφιάζω: Ανησυχώ, υποψιάζομαι. «Καθώς περπατούσε το ζώο αλαφιάστηκε». Αλισβερίσι: Σχέση, συναλλαγή, δανεισμός. «Έχουμε πάρε δώσε». Αμπώχνω: Σπρώχνω κάποιον με τη βία για να περάσω. Αντέτι: Το έθιμο, η συνήθεια. Απαγαδός: Ο ήρεμος, ο αγαθός, ο αθόρυβος, ο πράος άνθρωπος. Απειρολόητα: Τα παραμελημένα, τα απεριποίητα. Αποκοτιά: Η τόλμη, το θάρρος, η... -
ΤΟ ΠΑΖΑΡΙ ΤΗΣ ΣΠΕΡΧΕΙΑΔΑΣ
ΤΟ ΠΑΖΑΡΙ ΤΗΣ ΣΠΕΡΧΕΙΑΔΑΣ Του Βασίλη Κανέλλου από το βιβλίο του:«Ο Γουλινάς & τα χωριά του» Παζάρι στις πόλεις και τα χωριά της Ρούμελης είναι η ετήσια εμπορική αγορά που γίνεται σε ορισμένο τόπο και χρόνο και γεννήθηκε από την ανάγκη συγκέντρωσης κοινού και αγαθών σε συγκεκριμένο και ευρύτερο και γνωστό χώρο. Η λέξη παζάρι προέρχεται από το τουρκικό Pazar και σημαίνει τόπος δημόσιας αγοράς αλλά και διαπραγμάτευση σχετικά με την τιμή του εμπορεύματος ή τους όρους συμφωνίας1 κ.λ.π. Για τη Σπερχειάδα και τα χωριά της το παζάρι ήταν - και παραμένει ακόμα - μια από τις σπουδαιότερες δραστηριότητες της... -
Η συγκοινωνία στις άγονες γραμμές της Δυτικής Φθιώτιδος
Η συγκοινωνία στις άγονες γραμμές της Δυτικής Φθιώτιδος του Τάκη Ευθυμίου Ο "καρνάβαλος" του Προβόγιαννου, ανηφορίζοντας για το ξωκλήσι του Άη-Γιάννη Προπολεμικά η συγκοινωνία ανάμεσα στα χωριά της Δυτικής Φθιώτιδας ήταν πρωτόγονη. Μέχρι το 1930 γινόταν με άμαξες και ακόμα παλιότερα με κάρα που τα έσερναν καλογυμνασμένα άλογα Σε κάποια περίοδο, κάπου στα 1935, αγοράστηκαν τα πρώτα λεωφορεία με τα οποία γίνονταν συχνά η συγκοινωνία στον κεντρικό άξονα Λαμίας - Καρπενησίου & Σπερχειάδας - Γαρδικίου. Στα υπόλοιπα χωριά η συγκοινωνία πραγματοποιούνταν μια ή δυο φορές τη βδομάδα Προπολεμικά η συγκοινωνία ανάμεσα στα χωριά της Δυτικής Φθιώτιδας ήταν πρωτόγονη. Μέχρι το 1930 γινόταν με άμαξες και ακόμα παλιότερα με κάρα που τα έσερναν καλογυμνασμένα άλογα Σε κάποια περίοδο, κάπου στα 1935, αγοράστηκαν τα πρώτα λεωφορεία με τα οποία γίνονταν συχνά η συγκοινωνία στον κεντρικό άξονα Λαμίας - Καρπενησίου & Σπερχειάδας - Γαρδικίου... -
Ξυλογεφύρια και περαταριές στον Σπερχειό
( Παλιό ξυλογεφύρι-περαταριά στο Σπερχειό κοντά στο Νεοχωράκι, πρόχειρο πέρασμα για το πανηγύρι του Αγίου Πνεύματος στου "Ντρίζι) Ξυλογεφύρια και περαταριές στον Σπερχειό του Τάκη Ευθυμίου Λιγοστό ήταν από παλιά το νερό του Σπερχειού το καλοκαίρι και τότε οι χωρικοί με μια πηδηξιά πέρναγαν στην αποπέρα μεριά της κοίτης του ή περνούσαν απέναντι πατώντας πάνω σε πέτρες που ξέπεχαν από το νερό του ποταμού. Το χειμώνα, όμως, το ποτάμι είτε κατεβασμένο είτε αλλιώς έχει πολύ νερό και για να περάσει κάποιος έτσι, κινδυνεύει να παρασυρθεί στον κατήφορο και να πνιγεί. Όσο νερό κι αν είχε παλιότερα ο Σπερχειός, ο χωρικός έπρεπε, δίχως άλλο, να τον διαβεί για να πάει... -
Για τους νεκρούς της οικογένειας Σακελλάρη από τη Φτέρη Φθιώτιδος
Η οικογένεια Σακελλάρη είναι μία από τις ελληνικές οικογένειες, που προσέφεραν τα παιδιά τους θυσία για την πατρίδα. Στη Μεγάλη Στρατιωτική και Ναυτική Εγκυκλοπαίδεια, τόμος 6, σελίδα 222, αναγράφεται το ονοματεπώνυμο του Διονυσίου Σακελλάρη (Εικ.1), ο οποίος αποστρατεύθηκε το 1926 «συνεπεία τραυμάτων πολέμου»: «Σακελλάρης Διονύσιος του Γεωργίου λοχ. πεζ., γεν. το 1886 εν Φτέρη Φθ/κίδος, μετ. πολ. 12-13 και 17-23, μετετ. εις τιμητ. αποστρ. συνεπεία τραυμάτων πολέμου, 8 Ιουλ. 1926». Ο Διονύσιος Σακελλάρης, ο οποίος έφερε και ο ίδιος τρία τραύματα υπέρ πατρίδος, έγραψε στη μνήμη των πεσόντων το παρακάτω...Για τους νεκρούς της οικογένειας Σακελλάρη από τη Φτέρη Φθιώτιδος
-
Περί κηρύξεως Αρχαιολογικών Χώρων εις Νομούς Φθιώτιδος και Καρδίτσης
Χαρακτηρίζομεν τους κάτωθι χώρους ως αρχαιολογικούς προς προστασίαν των εν αυτοίς σωζομένων αρχαίων: Α. Νομός Φθιώτιδος: 1. Αρχαιολογικός χώρος Λαρίσης Κρεμαστής: ερείπια ακροπόλεως και τείχους αρχαίας πόλεως επί λόφου 530 μ. κειμένου εις απόστασιν 1,5 χμ. προς Β. του χωρίου Πελασγία (τέως Γαρδίκι). 2. Αρχαιολογικός χώρος Μελιτείας: ερείπια τείχους αρχαίας πόλεως, αμέσως προς Β του χωρίου Μελίταια (τέως Αβαρίτσα), βορειότερον του Ναού της Αγίας Τριάδος*. 3. Αρχαιολογικός χώρος Ναρθακίου: ερείπια ακροπόλεως και τείχους αρχαίας πόλεως επί λόφου υψομ. 860 μ. και 850 μ. βορείως του χωρίου...Περί κηρύξεως Αρχαιολογικών Χώρων εις Νομούς Φθιώτιδος και Καρδίτσης
-
Καταστροφές στις πόλεις και τα χωριά της Φθιώτιδας τη περίοδο 1940-45
Στην πρώτη στήλη αναγράφεται ο αριθμός των σπιτιών, στη δεύτερη ο αριθμός των σπιτιών που καταστράφηκαν ολοσχερώς, στην τρίτη τα σπίτια που καταστράφηκαν μερικώς και στην τέταρτη οι υπαίτιοι της καταστροφής. Επίσης αναφέρονται τα θύματα. ΕΠΑΡΧΙΑ ΦΘΙΩΤΙΔΑΣ ΛΑΜΙΑ 3.087 142 28 Γερμανοί Θύματα 175 άνδρες και 14 γυναίκες από βομβαρδισμό και εκτελέσεις. Άγιος Γεώργιος (Ολοκαύτωμα) 186 173 2 Γερμανοί Αμούρι 78 ― 1 Εσ. αντίστ. Ανατολή 85 70 ― Γερμανοί Άνυδρο 125 ― 1 Ιταλοί Αργύρια 105 1 25 Καθίζηση Αργυροχώρι 68 38 4 Γερμανοί Αρχάνι136 2 3 »» Ασπρόκαμπος82 62 ― »» Αχινός84 6 ― Ιταλοί Αχλάδι 100 1 ― Βαρδάτες ...Καταστροφές στις πόλεις και τα χωριά της Φθιώτιδας τη περίοδο 1940-45
-
Πεσόντες υπέρ πατρίδος
1886 Δημήτριος Ν.Δημητρέσσας Ανθ/γος Φθιώτες νεκροί Ελληνοτουρκικού πολέμου 1897 Από το βιβλίο: Υπουργείο Στρατιωτικών, Αγώνες & νεκροί 1830-1930 Τζώρτζης Αθανάσιος, Δεκανεύς, γεννηθείς εις Φτέρη Φθιώτιδος, εφονεύθη το 1897 Απριλίου 23, εις Τεκέ-Τατάρ Φθιώτες νεκροί Μακεδονικού Αγώνα Από το βιβλίο: Υπουργείο Στρατιωτικών, Αγώνες & νεκροί 1830-1930 Τζώρτζος Γεώργιος του Ελευθερίου, αντάρτης, γεννηθείς εις Φτέρην Σπερχειάδος, εφονεύθη το 1908 Σεπτεμβρίου εις Λίμνην Γιαννιτσών. Βαλκανικοί πόλεμοι 1912-13 Σακελλάρης Νικόλαος, Ανθυπολοχαγός Πεζικού από τη Φτέρη Σπερχειάδας, εφονεύθη Ιούλιο 1913 στην Άνω Τζουμαγιά Σακελλάρης Νικόλαος του Παναγιώτου, Ανθυπασπιστής Πεζικού... -
Φώτης Μαστροκώστας (Θάνος)
Στη φώτο αυτή ο Φώτης Μαστροκώστας (Θάνος) σέρνει το χορό,και ο Γιώργος Χουλιάρας (Περικλής) τον συνοδεύει Γεννήθηκε το 1914 στη Σπερχειάδα Φθιώτιδος . Νέος , τραχύς , πολέμησε στο Αλβανικό μέτωπο και πήρε μετάλλιο ανδρείας. Δεν τον κράταγε το σπίτι του και τον περισσότερο καιρό γυρνούσε τα βουνά της Ρούμελης κυνηγώντας. 'Ηταν ο ένας από τους 4 που συναντήθηκαν στις 22 Μαϊου στη Καλύβα του Στεφανή (οι άλλοι ήταν οι: Νίκος Λέβας, Βαγγέλης Λέβας (αδελφός του πρώτου) και ο Βασίλης Ξυνοτρούλιας από την περιοχή του Δομοκού) με τον 'Αρη Βελουχιώτη δημιουργώντας την πρώτη ομάδα ανταρτών, που θα καταλήξει αυτό που... -
Δημήτριος Ν.Δημητρέσσας
ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΜΝΗΜΗΣ ΑΝΘΥΠΟΛΟΧΑΓΟΥ ΔΗΜ.Ν.ΔΗΜΗΤΡΕΣΣΑ (ΑΝΕΓΕΡΣΗ ΜΝΗΜΕΙΟΥ) Αγαπητοί Συγχωριανοί Μετά την ,υπό της επιτροπής ανέγερσης προτομών Φτέρη και Τρ.Κατσούδα, εκχώρηση στην Κοινότητα του εναπομείναντος ποσού των 720 ευρω,το Τοπικό Κοινοτικό Συμβούλιο αποφάσισε την διάθεση του ποσού των 720 ευρω,το Τοπικό Κοινοτικό Συμβούλιο αποφάσισε την διάθεση του ποσού αυτού για την ανέγερση Μνημείου προς τιμήν του Δημητρίου .Ν.Δημητρέσσα, ηρωικού ανθυπολοχαγού ,πεσόντος κατά την διάρκεια συνοριακού επεισοδίου εις Γκριζόβαλι Τυρνάβου. Ήδη είμαστε στην ευχάριστη θέση να ανακοινώσουμε την ολοκλήρωση του έργου.Ιδιαίτερη αναφορά αξίζει η διάσωση αποκατάσταση και ενσωμάτωση στο μνημείο, του ακρωτηριασμένου και εγκαταλελειμμένου περιτέχνου Σταυρού ,μοναδικό απομεινάρι από τον τάφο-μνήμα του ήρωα στο νεκροταφείο μας. Καθώς οι οικονομικές... -
Μάχη μεταξύ ληστών και χωροφυλάκων στο Παλιόκαστρο
Στο τέλος του 19ου αιώνα στην Φθιώτιδα ανθούσε η ληστεία, σαν παραμεθόριος περιοχή η πατρίδα μας, ήταν στέκι και πέρασμα όλων των παρανόμων . Διότι όταν καταδιώκονταν περνούσαν την οροθετική γραμμή και έμπαιναν στο οθωμανικό κράτος. Την εποχή εκείνη στην περιοχή μας υπήρχαν μεγάλοι και αδίστακτοι ληστές ,αλλά ο χειρότερος όλων ήταν ο Θανάσης Παπακυριτσόπουλος από το Αμούρι .Ο Παπακυριτσόπουλος ήταν άνθρωπος αδίστακτος, επικίνδυνος ,θρασύς και πολύ εκδικητικός. Το καλοκαίρι του 1894 ο νεοδιοριζόμενος εισαγγελέας Λεωνίδας Ροζάκης παίρνει σκληρά μέτρα κατά της ληστείας για τον Παπακυριτσόπουλο μάλιστα είπε: θα το πιάσω... -
Γενιά Αγώνων καί Θυσιών (Ν.Μαγόπουλος )
Αναφορές για τη περιοχή μας από το βιβλίο Σελ.25......Οι περισσότεροι ξενόφερτοι ήρθαν από τη Φθιώτιδα, την Ευρυτανία και τα ορεινά χωριά των Αγράφων και του Κόζιακα. Οι οικογένειες Μαγόπουλου, Λυκοτσέτα και Τρίγγα π. χ. ήρθαν από την Γιαννιτσού Φθιώτιδας. Οι οικογένειες Πολύζου και Μόσχου από τον Ασβέστη επίσης της Φθιώτιδας. Οι οικογένειες Μπούρα από Μακρυράχη (Καΐτσα), Καλιώρα — Καραΐσκου — Στεφανή από Λυτόσελο, Γιαννακάκη από Περίβλεπτο, Κίσσα από Άγιο Σώστη — Σπερχειάδας,Ευσταθιου απο Φτερη ,Σαντάρμη από Αρχάνι, Μπενίση από Πάπα κ.λ.π. Σελ 27....Πρέπει να σημειώσω ότι εγώ μαζί με τον Τάσο Ευσταθίου που ήταν σιο λόχο πολυβόλων και τον Κώστα Δημ. Λυκοτσέτα, είχαμε επιστρατευθεί τον Αύγουστο του 1940 και ανήκαμε σε διαφορετικές κλάσεις. Με τις κλάσεις 1936-38 και 1939 και με τους στρατεύσιμους του 1940, σχηματίστηκε ένα σύνταγμα πλήρες με δύναμη πάνω από 4.000... -
Έκθεση του Δ.Σ.Ε στον ΟΗΕ το 1947
(Αναφορές για την περιοχή της Φθιώτιδος) Ε' ΠΕΡΙΟΧΗ ΑΡΧΗΓΕΙΟΥ ΡΟΥΜΕΛΗΣ (ΣΤΕΡΕΑ ΕΛΛΑΣ) Δίνουμε παρακάτω πολύ λίγα στοιχεία, όσα κατορθώσαμε να συγκεντρώσουμε από την περιοχή αυτή για τις καταστροφές και ωμότητες που προκάλεσαν οι μοναρχοφασιστικές δυνάμεις στην περίοδο μετά την συμφωνία της Βάρκιζας. ΛΗΣΤΟΣΥΜΜΟΡΙΕΣ: Προ και μετά τη συμφωνία της Βάρκιζας οργανώθηκαν οι παρακάτω ληστοσυμμορίες: 1) Κώστα Βουρλάκη (Καρυά Φθιώτιδας) με δύναμη 70-120. 2) Μπουλουκούτα με δύναμη 10-23. 3) Τσαμαδιά με 25-35. 4) Λασπιά (Ανθήλη Λαμίας) με 20-35.5) Κ. Οικονόμου (Κορομηλιά Δομοκού) με 15·30. 6) Κ. Πατακιά με 15... -
Φθιωτική ιστορική παράδοση και Ομηρικός Αχιλλέας
Ο ΑΧΙΛΛΕΥΣ ΑΠΟ ΑΓΓΕΙΟ Το παγκόσμιο μυθολογικό και ιστορικό πρότυπο ρώμης και κάλλους, ο Ομηρικός Αχιλλέας λατρεύτηκε, ως θεοποιημένος ήρωας, σε πολλές περιοχές της πατρίδας μας, οι οποίες διεκδικούν και την πατρότητά του. Μια από αυτές είναι και η κοιλάδα του Σπερχειού, η σημερινή Φθιώτιδα ως συνέχεια της Ομηρικής Εριβώλακας Φθίας, επειδή τόσο ο Όμηρος, όσο και άλλοι αρχαίοι και νεότεροι συγγραφείς, επιστήμονες και ερευνητές θεωρούν το Σπερχειό ποταμό ως αναπόσπαστο τμήμα του βασιλείου των Αιακιδών, κατά τους μυκηναϊκούς χρόνους Οι ιστορικές παραδόσεις είναι προφορικές διηγήσεις οι οποίες διατηρούν τη μακρινή ανάμνηση ενός ιστορικού γεγονότος. Αποτελούν δηλ. τον... -
Διοικητική εξέλιξη του Δήμου Σπερχειάδος
Ο πρώτος νόμος του νεοσύστατου ελληνικού κράτους, μετά την απελευθέρωση από τους Τούρκους, ήταν ο νόμος της 27-12-1833/8-1-1834 (ΦΕΚ 3/10-10-1834), που αποτέλεσε και τον πυρήνα για το σχηματισμό των δήμων σε όλη την Επικράτεια. Τα άρθρο 1 του νόμου αυτού όριζε ότι : « Όλο το Βασίλειον της Ελλάδος θέλει διαιρεθεί σε δήμους, εκάστου δε δήμου θέλει προσδιορισθεί η περιοχή...». Παρακάτω, το άρθρο 4 όριζε ότι: «...παν χωρίον έχον τουλάχιστον 300 κατοίκους δύναται να σχηματίσει ιδίαν δημοτικήν αρχήν». Σύμφωνα με το νόμο, μικρότερα χωριά, σποραδικά χτισμένα σπίτια, μύλοι και άλλες οικοδομές, έπρεπε να ενωθούν... -
Δήμος Σπερχειάδας.Ιστορική αναδρομή
Ερευνώντας την ιστορική ταυτότητα της περιοχής μας θα αναφερθούμε στο κεφάλαιο αυτό και στην ιστορία της ευρύτερης περιοχής της κοιλάδας του Σπερχειού. Σ' αυτόν τον ιστορικογεωγραφικό χώρο η περιοχή μας είχε μια αξιόλογη παρουσία και προσφορά και διεκδικεί με το μικρό ή μεγάλο ρόλο που διαδραμάτισε τη συμμετοχή της στο ιστορικό γίγνεσθαι της πατρίδας μας. Προϊστορικά χρόνια Η κοιλάδα του Σπερχειού ευρισκόμενη στο κέντρο του κορμού της Ελληνικής Χερσονήσου υπήρξε κατά τη μακραίωνη ιστορία της το σταυροδρόμι από όπου διήλθαν λαοί, πολιτιστικά ρεύματα και επιδρομείς από και προς όλες τις... -
Φθιωτική Λαογραφία-Βιβλιογραφική Απόπειρα
Του Γιώργου Παν. Σταυρόπουλου Αν υπάρχει ένας τομέας στη Φθιωτική Γραμματεία ο οποίος παρουσιάζει μεγάλη δυσκολία στη βιβλιογραφική καταγραφή του, αυτός είναι της Λαογραφίας. Κι αυτό γιατί, τις τελευταίες δεκαετίες, πλήθος είναι τα σχετικά δημοσιεύματα, κυρίως, στα πολυάριθμα συλλογικά έντυπα που κυκλοφορούν σήμερα ή έχουν εκδοθεί κατά το πρόσφατο παρελθόν.Η άνθηση της έκδοσης τέτοιων εντύπων οφείλεται στο γεγονός της σταδιακής εγκατάλειψης των ελληνικών χωριών χάριν των πόλεων. Η εγκατάσταση στα αστικά κέντρα, όχι πάντα επιθυμητή, δημιουργεί συναισθήματα νοσταλγίας για την πατρώα γη, τα οποία εκδηλώνονται με πολλούς τρόπους, μεταξύ των οποίων και η καταγραφή ηθών, εθίμων, εικόνων, βιωμάτων, αναμνήσεων. Δημιουργεί, επίσης, την επιθυμία, κάποιας μορφής, συνέχειας της ζωής του χωριού και διατήρησης των δεσμών των κατοίκων, η οποία απαιτεί συνδετικούς κρίκους και διαύλους επικοινωνίας μεταξύ των διάσπαρτων, ανά την Ελλάδα (και όχι μόνο), μελών κάθε κοινότητας. Αυτό επιτυγχάνεται με την ίδρυση συλλόγων, την έκδοση εφημερίδων,... -
Τότε που στη Φθιώτιδα καλλιεργούσαν Ινδική Κάνναβη
Το 1886 κάποιος Λ.Κ.Τ. από τη Λαμία ενδιαφέρεται να καλλιεργήσει ινδική κάνναβη, να παράξει και να εμπορευθεί χασίς και με επιστολή στο περιοδικό "Ελληνική Γεωργία" ζητά πληροφορίες. Το περιοδικό, στη στήλη "ΑΛΛΗΛΟΓΡΑΦΙΑ", σπεύδει να του απαντήσει (Νοεμβριος 1886, σελ.521): "Περί Χασίς. Τω κ. Λ.Κ.Τ. εις Λαμίαν-Δύνασθε ευκόλως και επιτυχώς να καλλιεργήσετε το ναρκωτικόν τούτο φυτόν όπερ είναι απλώς ποικιλία της κοινής καννάβεως...". Τον Αύγουστο του 1892, η "Ελληνική Γεωργία", στην ίδια στήλη (σελ.377-378} , αφου απαντήσει σε επιστολές αγροτών με θέματα όπως "περί γεωμήλων", "περί... -
ΛΗΣΤΟΚΡΑΤΙΑ ΣΤΗΝ ΦΘΙΩΤΙΔΑ
Επί Τουρκοκρατίας και ειδικά στην εποχή του Αλή Πασά ,πολλοί Έλληνες που δεν άντεχαν κυρίως την σκλαβιά και την φτώχεια μαζί αναγκάστηκαν να γίνουν ληστές και να ανέβουν στα Βουνά. Λήστευαν συνήθως Τούρκους αλλά και πλούσιες Ελληνικές οικογένειες. Μετά την απελευθέρωση περίπου στα 1830 , πολλοί αγωνιστές της Ελληνικής επανάστασης λόγω της αδιαφορίας που έδειξε απέναντι τους το νεοσύστατο Ελληνικό κράτος , βρέθηκαν χωρίς πόρους και προστασία , έτσι προσχώρησαν στις συμμορίες των ληστών. Με το εμπειροπόλεμο πλέον προσωπικό οι λήσταρχοι έγιναν αδίστακτοι, κτυπούσαν πια, όχι μόνο τα χωριά αλλά και τις μεγάλες...
Αφηγήσεις
-
Αφηγήσεις 57
Lambretta !!!! Η Vespa του καθηγητή Ντζόϊδου
Αφήγηση Κώστας Βασ.Τσίφτης Αρχές της 10ετίας του 70 στη Φτέρη.!! Τα παιδιά του χωριού που πήγαιναν τότε στο 6τάξιο Γυμνάσιο Σπερχειάδας ήταν πάρα πολλά!!! Γέμιζαν κάθε πρωΐ ένα 32άρι λεωφορείο του ΚΤΕΛ και πολλά πήγαιναν και όρθια!!!!! Μαθητικό λεγόταν!!!! Έρχονταν στο χωριό στις 07.00΄- 07.10΄ το πρωΐ, έπαιρνε τους μαθητές, τους πήγαινε στη Σπερχειάδα και μετά το τέλος των μαθημάτων, στις 14.30΄ τους ξαναέφερνε στο χωριό. Μεταξύ αυτών των παιδιών και εγώ που το 1971 πήγα στην Α΄ Τάξη του Γυμνασίου!! Πώς καταφέρναμε μετά την επιστροφή μας στο χωριό να φάμε, να ξεκουραστούμε, να διαβάσουμε και κατά τις 17.00΄ να είμαστε στην πλατεία του χωριού για να παίξουμε μπάλα, ακόμα δεν μπορώ να το εξηγήσω!!! Η πλατεία του χωριού τότε ήταν στρωμένη με χαλίκι!! Γαρμπίλι!!! Αλοίμονο σ όποιον έπεφτε κάτω!! Θα μάτωνε σίγουρα γόνατα , παλάμες και αγκώνες!!! Γύρω - γύρω στην πλατεία υπήρχαν ακακίες. Υπήρχαν... -
5-11-1988: Αφήγηση Παντελή Χρήστου Τσιούστα (1929-6/10/2011)
«Εκεί στο σπίτι του Παντελή, στο ρακαριό του κατά την απόσταξη του τσίπουρου με τα καζάνια του, τη νύχτα - παράωρα, λαμβάναμε την ευκαιρία ν’ αναπολήσουμε λίγο τα παλιά, αλλά και τα ιστορικά - λαογραφικά, ότι ο καθένας από τους προγόνους και συγχωριανούς του θυμόταν: Μου έδειχνε, εκεί δίπλα, ένα πέτρινο λείψανο τοίχου της πόρτας απ’ το πατρογονικό σπίτι του θρυλικού πολεμιστή στο Μεσολόγγι, προγόνου του, Χρήστου Τσιούστα, εκεί που σκότωσαν το σκυλί του καπετάνιου Χρήστου Φωτομάρα, για να το φάνε το 1826. Δεν ξέρω αν σώζεται ακόμη το λειψανο αυτού του τοίχου. Αν ναι, τούτο αποτελεί...5-11-1988: Αφήγηση Παντελή Χρήστου Τσιούστα (1929-6/10/2011)
-
Τώρα απ΄δε μπουρεί να κάνει χουράφ΄ θα του δώσου να του φαν΄τα λιουντάρια;
Θα ήθελα, επηρεασμένος από το άρθρο του Γιώργου Κωστούλα 12/11 και τη φράση της θειάς Ρήνης της μάνας του (το πραματάκι μ΄ποιος ξέρ΄σε τι χέρια έχει πέσει), να σημειώσω και τα παρεμφερή αισθήματα της δικής μου μάνας: Κατά την ίδια 10ετία (1950) οι γύφτοι εκτός από τις γνωστές τράμπες που 'εκαναν περιφερόμενοι στα χωριά, υπήρξαν περίοδοι που, αγόραζαν τα γέρικα γαϊδουρο-αλογο-μούλαρα για τις ανάγκες των κυκλοφορούντων τότε τσίρκο, τα οποία εκτελούσαν νούμερα και με λιοντάρια. Σε μια τέτοια περιοδεία τους εξεύρεσης θηραμάτων πέρασαν ένα απόγευμα και από το χωριό μας. Η ανέχεια και η μιζέρια των...Τώρα απ΄δε μπουρεί να κάνει χουράφ΄ θα του δώσου να του φαν΄τα λιουντάρια;
-
Η ληστεία του Μπαρμπα-Μήτρου και το παντελόνι του Μπαρμπα-Μήτσου
Από το βιβλίο ΄΄Φτεριώτικες Ιστορίες΄΄ του Βασ.Δ.Σταμοκώστα. Η ληστεία του Μπαρμπα-Μήτρου και το παντελόνι του Μπαρμπα-Μήτσου (Έμμεση αφήγηση παρόντων στο περιστατικό). Εκεί γύρω στη ΙΟετία του 1960 κατά τη Δευτέρα επίσης που γινόταν το παζάρι στη Σπερχειάδα, ορισμένοι από τους κατοίκους της Φτέρης, αλλά και της Παλαιοβράχας για να αποφεύγουν τον συνωστισμό και την ταλαιπωρία με τη συγκοινωνία, συνήθιζαν κατά παρέες να παίρνουν ταξί με κάποιο επί πλέον κόμιστρο από το εισιτήριο του λεωφορείου. Κάποια από αυτές τις Δευτέρες σε μια παρέα συμμετείχε ο μπαρμπα-Μήτρος ο Κολοκύθας (1880-9/2/1969) και ο...Η ληστεία του Μπαρμπα-Μήτρου και το παντελόνι του Μπαρμπα-Μήτσου
-
1987. Αφήγηση έμμεση: Αναστασίου Γεωρ. Λαγού (1938 -29/3/1991)
α) Στην κηδεία του Γεωργάκη Δημητρίου Τσιρέκη (1894-2/4/1970), με ιερέα τον παπα-Γιώργη Ανδριτσόπουλο (1906-2/2/1990) και ψάλτη τον Αθαν. Σωτ. Σκαραφίγκα (1900-27/3/1974), πλησίασε στο ψαλτήρι ο μπαρμπα-Γιάννης Τσατσαρής επιχειρώντας να ψάλλει κι αυτός μήπως εξασφαλίσει κάποιο μικρό χαρτζιλίκι, για να ικανοποιήσει, έστω και λίγο, την αδυναμία του στο κρασί! Με το πρώτο - δεύτερο μουρμούρισμα του μπαρμπα-Γιάννη έφθασε στα ρουθούνια του μπαρμπα-Θανάση η μυρουδιά του κρασιού απ’ το στομάχι του μπαρμπα- Γιάννη. Χωρίς καθυστέρηση ο μπαρμπα-Θανάσης λέει επιτακτικά στον μπαρμπα-Γιάννη: Γιάννη, φύγε,...1987. Αφήγηση έμμεση: Αναστασίου Γεωρ. Λαγού (1938 -29/3/1991)
-
1980: Αφήγηση Ιωάννου Ευαγ. Πετσάλα (1912-5/4/2001)
Στα πλαίσια της συνεργασίας μας στο Σύλλογο Φτεριωτών, αλλά και αυτής της συγγενικής μας σχέσης, πολλές φορές ο σεμνός και μειλίχιος άνθρωπος, ο μπαρμπα-Γ’άννης (πρόεδρος του Συλλόγου μας στην Αθήνα), μας περιέγραφε ορισμένα περιστατικά από τη γειτονιά των Πετσαλαίων και του Κλειτσού γενικότερα. Μεταξύ αυτών και για τον πρόεδρο Ν. Παταργιά».Όταν παίζαμε σε κάποια αλάνα εμείς τα Πετσαλάκια, τα Καψαλάκια, Τσογκάκια, Παταράκια κλπ. παιδιά του Κλειτσού, ο γιος του Μπαρμπα-Νίκου Παταργιά ο Σωτήρης (κατά το παρατσούκλι του Βράκας) ήταν μεγαλύτερος και αρκετά σωματώδης. Τα χέρια του μόνο έμοιαζαν... -
Η νοοτροπία των Φτεριωτών – Ιδιαίτερα των γυναικών, και η συμβολή της Μαίρης Κοντογεώργη
Η νοοτροπία των Φτεριωτών – Ιδιαίτερα των γυναικών, και η συμβολή της Μαίρης Κοντογεώργη Κώστας Βασ.Τσίφτης Χτές βράδυ, στο δρόμο έξω απ το καφενείο του Λιά, πίνοντας το ποτό μας συζητούσα με τον Αντρέα Χρ. Λαγό σχετικά με το χωριό μας, τους κατοίκους του και τη νοοτροπία τους. Πάνω στη συζήτηση είπα ότι έχω παρατηρήσει ότι η Φτέρη είναι ίσως το μοναδικό χωριό της Δυτ. Φθιώτιδος στο οποίο σχεδόν κάθε μέρα – κι όχι μόνο το Σαββατόβραδο ή Κυριακή μετά την εκκλησία - θα δείς γυναίκες στο καφενείο ή στην ταβέρνα. Ένα φαινόμενο που δεν το συναντάς σ άλλα χωριά!!! Μου είπε ότι αυτό το φαινόμενο δεν είναι τωρινό κι έχει την εξήγησή του!! Οφείλεται στη Μαίρη Κοντογιώργη της Αγροτολέσχης του Εθνικού Οργανισμού Προνοίας, που ήταν στο χωριό μας την περίοδο 1968-1973. Αυτό...Η νοοτροπία των Φτεριωτών – Ιδιαίτερα των γυναικών, και η συμβολή της Μαίρης Κοντογεώργη
-
Για ψάρια ήρθαμε!! Όχι να κόψουμε ξύλα!!!
Αφήγηση Κώστας Βασ.Τσίφτης Για ψάρια ήρθαμε!! Όχι να κόψουμε ξύλα!!! Καλοκαίρι στη Φτέρη. Αρχές της Δεκαετίας του 90 !!! Μια παρέα παιδιών μαζί με τους μεγάλους Β.Κ. και Β.Σ. συνεννοήθηκαν να πάνε στο Σπερχειό για ποταμίσια ψάρια!! Ο Β.Κ. (Θεός σχωρές τον!!!) ήξερε 2-3 βούθλες (μεγάλες και βαθειές γούρνες) που είχαν ψάρια. Είχε μαζί του λίπασμα (νιτρική αμμωνία, 2-3 καψούλια από δυναμίτη και λίγο βραδύκαυστο φυτίλι!! Έφτασαν στο ποτάμι και ο Β.Κ. έβαλε σ ένα μικρό πλαστικό μπουκάλι το λίπασμα, κρέμασε στο μπουκάλι με σχοινί μια πέτρα για βάρος για να πάει κάτω απ το νερό, έβαλε το καψούλι κι άναψε το φυτίλι!!!! Το έπιασε και το πέταξε υπολογίζοντας να πέσει στο πιο βαθύ σημείο!!! Όπως το πέταξε όμως, η αυτοσχέδια κατασκευή δεν έπεσε στο νερό αλλά κρεμάστηκε στο κλωνάρι από έναν πλάτανο της όχθης. Όλοι ποδοτσακίστηκαν να απομακρυνθούν και να κρυφτούν!!! Μετά από λίγο ακούστηκε η έκκρηξη και το κλωνάρι απ τον πλάτανο έσπασε κι έπεσε στο νερό!!! Τότε ακούστηκε η φωνή του Β.Σ. που απευθύνονταν... -
Ιστορίες εαρινών επιχωρίων συνάξεων.
Αφήγηση Γιώργου Ι.Κωστούλα Αγαπημένες συγχωριανές / αγαπημένοι συγχωριανοί, 18 μικροκείμενα αυτή η ανάρτησή μου. Μια πλεξούδα μαρτυριών και περιστατικών που, εν είδει μνημοσύνου, ανακαλούν στη μνήμη μας αγαπημένα πρόσωπα: Τον κάτισχνο συμμαθητή που βρέθηκε στη φαρμακερή δίνη χαχανητών. Τη γιαγιά που περίμενε να κάνει σεφτέ στον παζάρι- ταμένο δώρο στην εγγόνα. Τον αλκοολικό συχωριανό, που, μέσα την αναξιοπάθειά του, έπινε αξεδίψαστα, αναζητώντας κάποιον καλό λόγο. Το άνηβο μειράκιο, που με νωπό τον αχό του εμφυλίου ζαχάρωνε ένα πιστόλι. Τη μάνα που έτρεμαν τα πόδια της στο φευγιό του γιου για τη μεγάλη πόλη. Το γλωσσικό διαμαντάκι της συγχωριανής που παρομοίωσε τη φλεβίτιδά της με καναβίδια. Κα άλλα, και άλλα… Ευτυχώς, δεν έλειψαν και φέτος -το αντίθετο -οι επ’ ευκαιρία του Πάσχα, επιχώριες εαρινές συνάξεις παρεπιδημούντων... -
Βιβλιοχαρτοπωλείο ο παράδεισος
H μάθημα ενάρετου εμπορίου από ένα ζεύγος βιβλιοχαρτοπωλών του ‘50 Του Γιώργου Ι. Κωστούλα Αγαπητοί συγχωριανοί και φίλοι αφιερώνω το παρακάτω κείμενο, εν είδει μνημοσύνου, σε όλους τους τυπικούς και άτυπους δασκάλους μας και γενικώς τους μεγαλύτερούς μας, που με τη σοφία τους και, κυρίως, το παράδειγμά τους συνετέλεσαν στην ανάδειξη ό,τι καλού έχουμε μέσα μας. Σημείωση: Οι πραγματικοί πρωταγωνιστές του κειμένου είναι το ζεύγος Αναστάσιου Κύρκου, συγχωριανοί μας που διατηρούσαν σπουδαίο βιβλιοχαρτοπωλείο για δεκαετίες στη Λαμία. Οι Φτεριώτες αναγνώστες της ανάρτησης, που θα διαβάσουν το κείμενο, καλούνται να αντικαθιστούν το όνομα «Παραδείσης» του κειμένου με το «Κύρκος». [Πρώτη δημοσίευση στην Καθημερινή και στο Capital.gr με τους τίτλους: «Βιβλιοχαρτοπωλείο ο παράδεισος» και «Μάθημα ενάρετου εμπορίου από ένα ζεύγος βιβλιοχαρτοπωλών του ‘50»,... -
Μπ’σκάρ μι φασούλια!!!!
Η γιορτή του Μιχάλη Γ. Τάμπου, το γραμμόφωνο, η κότα, το τσίπουρο και το ποδήλατο. 1956-1957 είμαστε συμμαθητές στην τελευταία τάξη, την ογδόη, στο Γυμνάσιο Σπερχειάδας, Βασ. Δ. Σταμοκώστας, Μιχ. Γεωρ. Τάμπος και Γεώρ. Κων. Μπαλέσσας. Ο γράφων έχει ξεμείνει από όλη την παλιά φρουρά των φτεριωτών, γύρω στα 45 παιδιά, άλλοι τελείωσαν, άλλοι διέκοψαν, άλλοι πήγαν στη Λαμία και άλλοι στο ιδιωτικό Μακρακώμης. Η παλιά θορυβώδης ζωή στη συνοικία των φτεριωτών (Παγκράτι την είχαμε ονομάσει) ,στο δυτικό άκρο της Σπερχειάδας, έπαψε να υπάρχει. Ξέμεινα εγώ, ο Τάκης Γεωρ. Κολοκύθας, ο Μήτσος Κ... -
Μήπως σφύρ’ξις Μήτρου μ’;
Πολλές αναφορές κατά καιρούς έχουν γίνει για τους μετανάστες της Αμερικής ιδιαίτερα κατά τις πρώτες τρεις 10ετίες του 1900, στη διάρκεια των οποίων η Ελλάδα αναζωογονήθηκε και επούλωσε πολλές πληγές από τους διαρκείς πολέμους.α). Κάποιο απ’ αυτά τα χωριατόπαιδα εργάστηκε σκληρά αρκετά χρόνια εκεί, έκανε προκοπή, σπίτια, οικογένεια και ήρθε στην ευχάριστη θέση, κάποια στιγμή, να καλέσει και τον αδερφό του από το χωριό να του δείξει την άλλη ζωή στη μακρινή πλούσια Χώρα.Όταν με το καλό ο αδερφός έφθασε στο σπίτι του ευημερούντα αδερφού, βρέθηκε σε τελείως άλλον κόσμο. Άρχισε ο αδερφός του για να... -
Στο μαγαζί του Γιάννη Γεωρ. Κωστούλα
Αφήγηση Γεωρ. Ι. Κωστούλα 2016. Είναι 10ετία του 1960. Ο μπαρμπα-Γιάννης με την θειά Ειρήνη έχουν αγοράσει στον Άμπλα Παλαιοβράχας ένα ωραίο ποτιστικό χωράφι. Χρόνιος καημός των Φτεριωτών ν’ αποκτήσουν ποτιστικά χωράφια Μεταξύ των προϊόντων που καλλιεργούν, σημαντική προτίμηση έχουν και τα κηπευτικά που, λόγω της επάρκειας νερού, η προκοπή τους είναι εξασφαλισμένη.Οι αχλαδιές και τα κηπευτικά είναι στην πρώτη γραμμή και φέρνουν ζεστό χρήμα στο ταμείο τους, ιδιαίτερα από τη Λαϊκή του Καρπενησίου, τώρα μάλιστα που ο μπαρμπα_Γιάννης απέκτησε αγροτικό αυτοκίνητο και δίπλωμα οδήγησης.Τ’ απογεύματα που καταστάλαζαν στο σπίτι, δεν παρέλειπαν ν’ ανοίγουν το μαγαζάκι τους, που είχε απ’ όλα, και κατά προτίμηση τα φρέσκα κηπευτικά και φρούτα.Απ’ έξω στον μικρό αύλειο χώρο και κάτω από τον γεροπλάτανο κάποιοι χωριανοί τόριξαν στο χαρτοπαίγνιο για να περνάει η ώρα. Μεταξύ των παικτών και ο απότακτος λοχαγός του 1935-36 Αλέξανδρος Κλεφτοδήμος, τον οποίον τιμητικά τον αποκαλούσαν Καπετάνιο.Ο μαγαζάτορας έχει στήσει κιόλας δυο – τρία τελάρα με τα φρέσκα... -
Οι Σταμοκωσταίοι και το κρασί
Γεώργιος Κων. Σταμοκώστας. (Παρατσούκλι: Γιωργάνας ή Γκλάβας ή Αμήν 1912-23/6/1987) «Γενικά οι Σταμοκωσταίοι ανήκαν στους λάτρεις του κρασιού. Τιμούσαν το αγαθό που πρωτοευλόγησε ο Χριστός κατά υπερβολικό πολλές φορές τρόπο. Πίστευαν στα λόγια του Γαλιλαίου (Ιταλός αστροφυσικός) ότι: Η ΓΗ ΚΙΝΕΙΤΑΙ, αλλά δυσκολεύονταν να το καταλάβουν και γιαυτό συμπλήρωναν: ΓΙΑ ΝΑ ΤΟ ΚΑΤΑΛΑΒΕΙΣ, ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΠΙΕΙΣ ΚΡΑΣΙ!! Κατά την εφαρμογή του πειράματος πέραν από την απόλαυση, ήταν απαραίτητη και η φιλοσοφία, οι μικροαντεγκλίσεις για ψύλλου-πήδημα, τα πειράγματα και υπονοούμενα, αλλά και η εξομολόγηση των προβλημάτων που αντιμετώπιζε ο καθένας. Ήταν το μέσον που τους αντάμωνε, η καταφυγή, η... -
Αφήγηση Γεωρ. Δημητρ. Σταμοκώστα
Στα πλαίσια των οικογενειακών μας συζητήσεων, συχνά αναφερόμαστε σε δύσκολες και μίζερες εποχές της οικογένειάς μας και ημών των ιδίων.Στην προκειμένη περίπτωση συγκράτησα δυο περιπτώσεις που μου είπε ο Γιώργος (Μαλίτος το παρατσούκλι του) οι οποίες λίγο πολύ έχουν ως εξής:α). Κάποια μέρα ο πατέρας με πήρε μαζί του στο χωράφι, στην Ιτιά, να βοηθάω στις δουλειές Ήμουνα στα 13 μου και έδειχνα να έχω πρόωρη ανάπτυξη.Ήρθε η ώρα να βάλουμε κάτι στο στόμα μας. Έχουμε μαζί μας λίγο γελαδίσιο τυρί στο κλειδοπίνακο (ξύλινο στρογγυλό χειροποίητο τύπου τάπερ) και λίγες ελιές θρούμπες στην πετσέτα, με... -
Η «παλιννόστηση» της επιταγμένης ντοριάς φοράδας μας
Αφήγηση Βασίλειος Δ.Σταμοκώστας Η «παλιννόστηση» της επιταγμένης ντοριάς φοράδας μας, Σεπτέμβριος 1949 και τα φιλοζωικά συναισθήματα των ανθρώπων. Κατά την περίοδο του Ανταρτοπολέμου ο Στρατός έκανε επιτάξεις αλογομούλαρων και ημιονηγών για τη μεταφορά οπλισμού, τροφίμων και τραυματιών σε μέρη που δεν τα πατούσαν αυτοκίνητα.Το Κέντρο Επίταξης ήταν η Υπάτη, όπου οι κάτοχοι του ζώου, το παρέδιδαν και έπαιρναν από την αρμόδια επιτροπή ένα αποδεικτικό πιστοποιητικό με τα χαρακτηριστικά του ζώου. Ο πατέρας μου είχε δυο φοράδες και επέταξαν τη μία, την νεώτερη.Μετά τη λήξη του οδυνηρού αυτού πολέμου ειδοποιήθηκε να πάει στην Υπάτη να την παραλάβει. Κάποιοι από τους συγχωριανούς εκεί ενημερώθηκαν ότι το ζώο τους σκοτώθηκε ή ψόφησε και θα πάρουν από το Κράτος άλλο... -
Η γιαγιά μου η Καλομοίρα.
Αφήγηση Κων/νος Βασ.Τσίφτης Τη γιαγιά μου - τη γυναίκα του παππού μου του Τσιφτο-Κώτσιου - την έλεγαν Καλομοίρα. Ήταν το γένος Μπαρτσιώκα, αδερφή του Μπαρτσιωκο-Βαγγέλη!! Γυναίκα αθυρόστομη που δεν άφηνε τίποτα να πέσει κάτω, με χιούμορ που έσπαγε κόκκαλα και χοντρές πλάκες που άφησαν εποχή. Δυό απ αυτές τις πλάκες μου τις είχε διηγηθεί - ο μακαρίτης - ο Μακρο-Κωστάκης. 1η. Γλίνα μ΄ αλάτ΄!!!! Ηταν μια βροχερή μέρα πριν τον πόλεμο. Η Καλομοίρα κατέβαινε απ την Ανω Φτέρη με φορτωμένο το γάϊδαρό της και για να μη βραχούν τα πράγματα που είχε φορτωμένα είχε ρίξει από πάνω μια μαντανία. Αυτή είχε μια ζακέτα πάνω απ το κεφάλι της για να μη βρέχεται. Παραδόξως έρχονταν από το δρόμο των Ελληνικών κι όχι απ το δρόμο της Κοκκορής που έρχονταν συνήθως. Μπήκε στο χωριό και άρχισε να φωνάζει!! - Αλάαααατ!!! Γλίνα μ αλάααατ!!! (Δηλ. Αλάτι!! Ανταλλάσσω... -
Διάφορες αφηγήσεις Φτεριωτών
Αφήγηση: Δημ. Γ. Τσιτούρα (1916-13/6/1993) Στο νοσοκομείο «Σωτηρία», είναι χειρουργημένος και πήγα να τον επισκεφθώ. Γενομένης σχετικής συζήτησης για ιδιαιτερότητες των συγχωριανών μας διασαφηνίζει: Την εποχή που ήταν πρόεδρος του χωριού ο Νίκος Παταργιάς, μπαίνοντας μια μέρα στο μαγαζί του Κουμπουρλή (Χρήστου Λαγού), απευθύνει χαιρετισμό στους θαμώνες: Χαιρετώ το μεγαλείον! και ιδιαιτέρως τον Γεώργιον του Κ. Ο Γεώργιος του Κ. ήταν ο παππούς του Γιώργου, Κούλας, Ανδρέα και Μαρίας. Ο δεύτερος Πλιάτσικας Γεώργιος ήταν του Δημ. και άνδρας όπως είπαμε της Βαγγέλως (Τουμπανίνας) και ο τρίτος ήταν του Σπύρου, ο κατά το παρατσούκλι του Ζιακούλας, ο οποίος τόσο αυτός, όσο και ο Τούμπανος δεν είχαν κάνει παιδιά. «Αξιοσημείωτο είναι ότι πέθαναν και οι τρεις σε δυο χρόνια μέσα. Ο του Κ. Το 1958, ετών 86, ο του Σπύρου 1956, ετών 73 και του Δημ. 1958, ετών 65». Μιας και ο λόγος για... -
Αφήγηση Δημητρίου Γεωρ. Σταμοκώστα
Διάφορες διαχρονικές αφηγήσεις Δημητρίου Γεωρ. Σταμοκώστα (1904-31/12/1997) α). Το όργωμα των χωραφιών γινόταν με ξυλάλετρο, με βόδια ή με αλογομούλαρα. Για το σαλάγημα των βοδιών – αγελάδων οι γεωργοί χρησιμοποιούσαν ένα σιδερένιο αιχμηρό, από τη μια μεριά, όργανο σαν κλαδευτήρι που το ονομάζανε «β’ κέντρα ή φ’ κέντρα» ήτοι: βουκέντρα (βου κέντρα), ενώ το αλώνισμα μόνο με άλογα κατά προτίμηση πεταλωμένα. Όπως θυμήθηκα από τις πρώτες 10ετίες του 1910 τα αλώνια ήταν σε κοινόκτητο χώρο πρώτα στα Βαρκά εκεί που είναι το σταυροδρόμι και το πηγάδι και αργότερα στον Ξεριά. Το πηγάδι το κτίσανε κάποιοι Κοντοδημαίοι από το Νικολίτσι το 1917. β). Για την είσπραξη του φόρου των αγροτικών προϊόντων προσέρχονταν από πλευράς Αρχών, ένας χωροφύλακας, με φουστανέλα, και ένας... -
Αυλοκόλακας ή ..Βρυκόλακας ???
Αφήγηση Κων/νος Βασ.Τσιφτης Ήταν προς το τέλος του 1977. Μόλις είχα τελειώσει το Εξατάξιο τότε Γυμνάσιο Σπερχειάδος και ήμουν ακόμη στο χωριό. Ήταν Νοέμβριος και προεκλογική περίοδος, για τις δεύτερες μετά τη Μεταπολίτευση εκλογές. Τα απογεύματα, όταν δεν έπαιζα μπάλα στην πλατεία, πήγαινα και βοηθούσα στο καφενείο του ξαδέρφου μου του Γιάννη Καραγιάννη. Εκεί ήμουν και εκείνο το σούρουπο όταν κατέφθασε μια λευκή Janguar και κατέβηκε μια γυναίκα ξανθιά με άσπρη γούνα με την παρέα της 2-3 ακόμη άτομα. Ήταν όπως έμαθα μετά, η Τζούλια Τσιριμώκου – Πιμπλή (κόρη του παλιού πολιτικού Ηλία Τσιριμώκου), υποψήφια Βουλευτής με το κόμμα του Κωνσταντίνου Καραμανλή. Μπήκε στο καφενείο και χαιρέτησε όλους τους Φτεριώτες που ήταν εκεί. Κάθησε σ ένα τραπέζι και άρχισε να μιλάει για τις εκλογές και την υποψηφιότητά της. Εγώ δεν... -
Αφήγηση Κων/νου Γεωρ. Τσατσαρή
Κων/νος Γεωρ. Τσατσαρής (1899 -16/3/1992) Σύμφωνα με αφηγήσεις των γονιών του Γεωργίου και Πηνελόπης Τσατσαρή:α). Στο Σχολείο τα μεγαλύτερα παιδιά κούρευαν τα μικρότερα με τη φροντίδα τού δάσκαλου για ευνόητους λόγους υγιεινής και απαλλαγής από τις ψείρες, περίοδος 1880 - 1900 περίπου. β). Όπου το σπίτι Τσίφτη σήμερα, διατηρούσε μαγαζί ο αδελφός τού παπα-Γιώργη Σακελλάρη, ο Αναγνώστης. Το όνομα Αναγνώστης, καθιερώθηκε γιατί διάβαζε πάντοτε αυτός τον Απόστολο στην εκκλησία, καθώς και άλλα κείμενα που το τυπικό της εκκλησίας όριζε για ανάγνωση, όπως τον Εξάψαλμο, το Κοντάκιο, τον Οίκο, το Μηνολόγιο κ.α.Ο Αναγνώστης λοιπόν αυτός, κατά τους θερινούς μήνες έκανε το δάσκαλο, τόσο στα παιδιά που έμεναν στην Επάνω Φτέρη, όσο και σ’ αυτά που έστελναν οι γονείς τους από την Κάτω Φτέρη (περίοδος 1870 και μετά), χρησιμοποιώντας για αίθουσα διδασκαλίας το χαγιάτι του Αγίου Γεωργίου, που ήταν στο βορινό μέρος της εκκλησίας, η οποία κτίστηκε ως γνωστό το 1843.Τότε που οι ιστορικοί πρόγονοί... -
Ο Ευρυπίδης και το …. φάντασμα!!
Αφήγηση Κώστας Τσίφτης Ο Ευρυπίδης ήταν Φτεριώτης !!!!. Ευρυπίδης Αρκούδας, ήταν το όνομά του. Είχε γεννηθεί με σύνδρομο Down και ως εκ τούτου την προστασία του την είχε αναλάβει ο μεγαλύτερος αδερφός του ο Αλέκος και η Ευδοξία η σύζυγος του Αλέκου.. Έμεναν μαζί στην Αθήνα, αλλά κάθε Ιούνιο, μόλις τελείωναν τα σχολεία, ανέβαιναν όλοι μαζί στο χωριό. Το τέλος των μαθημάτων στο σχολείο και ο ερχομός του Ευρυπίδη στο χωριό, σηματοδοτούσε και το καλοκαίρι. Εκείνη την εποχή (τέλος 10ετίας 1960) στα μαγαζιά του χωριού υπήρχαν 2 ηλεκτρόφωνα (μάρκας ΑΜΙ αν θυμάμαι καλά). Το ένα ήταν στο μαγαζί του Χαράλαμπου Κωστούλα και το άλλο... -
Ο μισεμός
( ξενιτεμός - εκπατρισμός ) Αφήγηση από Αλεξάνδρα Νικ. Μακρή το γένος Ευαγ. Σακελλάρη 13-6-1987 Φτέρη. Ως γνωστό κατά τις πρώτες 10ετίες 1900 το μεταναστευτικό ρεύμα προς την πλούσια Αμερική ήταν ιδιαίτερα διογκωμένο. Κατά δεκάδες τα ελληνόπουλα από κάθε χωριό ταξίδευαν από διάφορα λιμάνια της Ελλάδας και της Ευρώπης προς τη Μεγάλη Χώρα. Συνήθιζαν, παραμονές της αναχώρησής τους ν' ανταμώνουν σε κάποιο μαγαζί ή σπίτι με τις οικογένειές τους και να γλεντάνε μέχρι πρωίας. Πού τότε τα ηλεκτρονικά μέσα μουσικής να συμβάλλουν με τους δυνατούς τους ήχους στη συγκινητική μεγάλη εκδήλωση του χωρισμού; Μερικοί απ' αυτούς δεν επέστρεψαν ποτέ στην Πατρίδα, αφήκαν τα κοκαλά τους στην ξένη γη. Η εν λόγω γηραιά θειά Αλεξάνδρα (1900 - 29/8/1996) θυμάται ένα απ' τα τραγούδια που τραγουδούσαν τα, για την ξενιτιά, παιδιά: «Φύτρωσε στη βιτρινίτσα πού ναι τά μορφα κορίτσια που με βάλανε στη μέση να φιλήσω ποια μ' αρέσει. Να φιλήσω τη Βασίλω που ναι κόκκινη σα μήλο να... -
Δώδεκα Κοντογιανναίοι δεκατρείς ταμπουράδες
«Δώδεκα Κοντογιανναίοι δεκατρείς ταμπουράδες (παροιμία)» Η καταλειφθείσα νοοτροπία των Πασάδων και οι Αγνοί Πατριώτες. Με την ευκαιρία της πρόσφατης έκδοσης του βιβλίου μου: «ΟΙ ΣΤΑΜΟΚΩΣΤΑΙΟΙ, ΠΑΠΠΟΝ ΠΡΟΣ ΠΑΠΠΟΝ, ΔΥΟ ΓΕΝΕΑΛΟΓΙΚΑ ΔΕΝΔΡΑ», χρησιμοποίησα ορισμένα κομβικά ιστορικά στοιχεία του χωριού, που αναφέρονται κυρίως στην ιστορία των τιμηθέντων πρόσφατα ηρώων προγόνων μας Τριαντάφυλλου Κατσούδα και Νίκου Φτέρη, με την ανέγερση των προτομών τους. Θεώρησα χρέος μου, αυτά να γίνουν γνωστά σε όσους ήρθαν, έρχονται και θάρθουν, όχι μόνον στους απογόνους των Σταμοκωσταίων, αλλά σε όλους τους φτεριώτες και Έλληνες πατριώτες, μέσα και από το παρόν άρθρο: 1ον). Ο ακούραστος Φτεριωλάτρης, ερευνητής - «τρυποφράχτης» - συγχωριανός μας Σπύρος Βασιλείου Παπακώστας, συμπληρώνει τη σύνθεση της ιστορίας του χωριού μας, με ένα αξιόλογο ιστορικό χρονικό, που έλαβε χώρα το 1843 στον ναΐσκο του Αγίου Δημητρίου, στα τότε «Καλύβια», όπου το σημερινό χωριό Φτέρη. Είναι γνωστό ότι το 1843 το τότε Στράτευμα, δια των στρατηγών Καλλέργη και Μακρυγιάννη... -
Το πέταγμα του ορτυκιού
Αφήγηση Δημήτριος Βασ.. Θραψίμης Τα παλιά τα χρόνια όταν οι παρακάτω Φτεριώτες ήταν νεαροί, συναντήθηκαν στο κυνήγι. Ο Τάσος Κουκούλης (Γατσανο-Τάσος το παρατσούκλι του και άριστος κυνηγός!!!), με τον Ανδρέα Λαγό (Λαγ-Αντρέας το παρατσούκλι του). Κάθισαν κάτω από ένα δέντρο να ξεκουραστούν και να συζητήσουν πως πήγε το κυνήγι της ημέρας . -Τι έγινε Τάσο? -Όλα καλά Ανδρέα. -Πως πήγε το κυνήγι σήμερα?? Τάσο χτύπησες τίποτα ; -Χτύπησα ένα λαγο, 5-6 τρυγόνια και καμιά δεκαριά ορτύκια απαντάει ο Τάσος. -Μπράβο Τάσο και τα αεταίρια τους ; (συντρόφους – ταίρια τους) -Μερικά ναι . -Εσύ τι έφτιαξες Ανδρέα χτύπησες τίποτα ? -Τι να χτυπήσω ρε Τάσο???, Αυτά τα άχρηστα τα ορτύκια πετιόντε (πετάνε) αλάνταβα και σ’ κόβνε το αίμα….!!!!!! Αυτή ήταν η συζήτηση του Λαγ-Αντρέα και του Γατσανο-Τάσου!!!.- ... -
Τι καιρός είναι αυτός
Αφήγηση Δημήτριος Βασ. Θραψίμης Ο Νίκος Τσούστας ήταν γιος του Τσούστα του Γραμματοδιδάσκαλου Ένας άνθρωπος ήσυχος, και νηφάλιος . Παντρεύτηκε μια κοπέλα από την Κουτσούφλιανη, την οποία έστελνε καθημερινά και έβοσκε καμιά δεκαριά γίδια που είχαν. Του άρεσε πολύ η κολτσίνα, έπαιζε τακτικά και ΠΡΟ-ΠΟ, και είχε κερδίσει κάνα δυο φορές λίγα λεφτά. Το ΠΡΟ-ΠΟ το κατέθετα εγώ στη Μακρακώμη όπου κατέβαινα κάθε μέρα λόγω της δουλειάς μου. Ένα βράδυ στη ταβέρνα της Νίκης τα είχε ψιλοκοπανίσει και μόλις μπήκα μέσα ήθελε σώνει και καλά να με κεράσει γιατί αισθανόταν υποχρέωση που του κατέθετα το ΠΡΟ-ΠΟ. Κάποια στιγμή σηκώθηκε, ζήτησε συγγνώμη για να πάει για κατούρημα . Όλη η πελατεία τότε του μαγαζιού πήγαινε για κατούρημα απέναντι στη μάντρα της Χαρίκλειας Τσατσαρή, γιατί δεν... -
Σφαιρηδόν κατεβαίνω …… Σωρηδόν ανεβαίνω
Αφήγηση Ευάγγελος Κων/νου Τσίφτης Προπολεμικά, περίπου το 1938-1939, το καφενείο του Ηλία Καραγιάννη στη Φτέρη ήταν γεμάτο κόσμο. Εγώ τότε ήμουνα περίπου 10-12 χρονών και έκανα το γκαρσόνι στο καφενείο, αφού τη μεγαλύτερη αδερφή μου την Ελένη την είχε παντρευτεί ο Ηλίας Καραγιάννης. Σ΄ένα τραπέζι κάθονται ο Βάγιας Καραγιάννης και ο Βαγγέλης Παταργιάς (ο επονομαζόμενος και «Μαύρος») και πίνουν τσίπουρα. Είχαν πιεί αρκετά, και κάποια στιγμή άρχισαν να λογομαχούν!!! Ο Βάγιας κάποια στιγμη του είπε «δεν είσαι άντρας ρε» και ο Βαγγέλης θίχτηκε και απάντησε: «ποιος εγώ?? Εγώ ρε μπορώ να πάω τώρα και να πηδήξω μέσα στο πηγάδι». [τότε δεν υπήρχε νερό στα σπίτια και ο κόσμος έπινε νερό από πηγάδια και πηγές. Ένα πηγάδι ήταν στην κατηφόρα λίγο πιο κάτω από το σπίτι του Γρηγόρη Καραγιάννη και πάνω από το σπίτι του Θανάση Κύρκου. Σήμερα είναι σκεπασμένο με τσιμέντο κάτω από το δρόμο]. Τον άκουσαν και άλλοι στο καφενείο και έβαλαν... -
Αλάτι στο κρεμμύδι
Αφήγηση Δημήτριος Βας.Θραψίμης Ο ΠετσαλοΜήτρος είχε 7 παιδιά .Μια μέρα τα πήρε όλα μαζί του και πήγαν να σκαλίσουν το αμπέλι. Η μικρότερη κόρη η Κούλα, ήταν πολύ μικρή για τέτοιες δουλειές, και απλά πήγε μαζί τους για να είναι παρέα με τα αδέλφια της. Το μεσημέρι κάθισαν να φάνε ψωμί με κρεμμύδι ,τίποτα άλλο δεν είχαν. Όπως άρχισαν να τρώνε, ο ΠετσαλοΜήτρος είδε έναν χωριανό τους να πηγαίνει προς το αμπέλι του ,και επειδή τα μεγαλύτερα κορίτσια του ήταν σε ηλικία γάμου τους είπε να πάνε να συνεχίσουν το φαγητό τους μέσα στον αχυρώνα που είχαν δίπλα στο αμπέλι, για να μην δει ο χωριανός τους πόσο φτωχικό ήταν το τραπέζι τους. Όπως έτρωγαν τα παιδιά στον αχυρώνα και ο ΠετσαλοΜήτρος συζήταγε με τον χωριανό τους από έξω, ακούγετε η μικρή η Κούλα να φωνάζει. -Πω πω τι έπαθα…αντι να αλατίσω το κρεμμύδι ,αλάτισα το το ψωμί μου …..!!!!!! Έτσι φανερώθηκε στον μουσαφίρη το πόσο φτωχικό ήταν το τραπέζι τους. Αυτή η κουβέντα της μικρής Κούλας έγινε σήριαλ ανάμεσα στα... -
Πάντα τα μαύρα να φορεί, ποτέ του να μην ξυριστεί
Αφήγηση Ευάγγελος Κων/νου Τσίφτης Προπολεμικά η Φτέρη είχε δυό παππάδες !!! Ηταν ο Παπα-Γιώργης Σακελλάρης και ο Παπα-Κώστας Παπαφωτίου (Θανασούλας). Το καλοκαίρι ο Παπα-Γιώργης λειτουργούσε στον Αη-Γιώργη της Ανω Φτέρης όπου και παραθέριζε και ο Παπα-Κώστας- στην Αη-Δημήτρη. Στην Άνω Φτέρη όμως ήταν ο πολύς κόσμος και επομένως ο Παπα-Γιώργης είχε και τα πολλά έσοδα, αφού τότε οι παπάδες δεν είχαν μισθό αλλά μόνο τα τυχερά τους (αργότερα με νόμο του Πλαστήρα θεσπίστηκε να πληρώνονται από το κράτος). Ο Παπα-Κώστας που ειχε και οικογένεια με μικρά παιδιά το καλοκαίρι είχε πολύ λίγα τυχερά !!! Κάποιο καλοκαίρι λοιπόν, από τον Αη-Δημήτρη έλειψε το λάδι!!!! Κάποιος το είχε πάρει και δεν υπήρχε ούτε για να ανάψουν τα καντήλια!! Ο πατέρας μου ο Τσιφτο-Κώστας, ήταν επίτροπος στον Αη-Δημήτρη. Μετά από πιέσεις των χωριανών και των Επιτρόπων, ανέφεραν την έλειψη λαδιού στον Παπα-Κώστα και τον έπεισαν να …. αφορίσει το δράστη!!!!! Τι να κάνει και ο... -
Το συμβάν θεωρείτε λήξαν
Αφήγηση Δημήτριος Β.Θραψίμης Είμαστε στα μέσα της δεκαετίας του ‘70 Μια Κυριακή πρωί στη εκκλησία της Λευκάδας μπήκε ένας ψηλός μελαχρινός άντρας με κυνηγητικά ρούχα και με το δίκαννο στον ώμο. Ήταν ο Γυμνασιάρχης Τσάκας ,θεολόγος από το Μαυρίλο,που εκείνη την εποχή υπηρετούσε στο Γυμνάσιο της Σπερχειάδας. Σταμάτησε μπροστά στο παγκάρι, άναψε ένα κερί ,έβγαλε το καπέλο του, κατέβασε το δίκαννο από τον ώμο, και παρακάλεσε τους επιτρόπους να αφήσουν το καπέλο και το δίκαννο κάπου πίσω από το παγκάρι μέχρι να τελειώσει η θεια λειτουργία. -Καλημέρα Γυμνασιάρχα ,μείνετε ήσυχος θα σας φυλάξουμε εμείς τα πράγματα σας . Είπαν οι επίτροποι και ο Γυμνασιάρχης τράβηξε για το ψαλτήρι μιας και ήταν και ψάλτης στην εκκλησία. Ο Άρχων Ιεροψάλτης του παραχώρησε τη θέση του από σεβασμό ,και άρχισαν να ψάλουν μαζί. Όταν άρχισε να ψάλει το χειρουβικό ο κ.Γυμνασιάρχης ίδρωσε και έβγαλε το μαντήλι του για να σκουπιστεί. -Κύριε Γυμνασιάρχη το πρόσωπο σας γέμισε... -
Στο Γυμνάσιο της Σπερχειάδας
Αφήγηση Δημήτριος Βασ.Θραψίμης Τη δεκαετία του ’50 μαθητές του Γυμνασίου Σπερχειάδας οι Δημ.Θραψίμης του Βασ. ,Γιάννης Σπανός του Ευαγγ. και Τάσος Σπανός, αδελφός του Γιάννη. Δύσκολα χρόνια ,πείνα και δυστυχία. Για να μπορούν να πληρώνουν οι πατεράδες μας το ενοίκιο κάθε μήνα ,επειδή ήμασταν και κουμπάροι,μας νοίκιασαν ένα δωμάτιο στη Σπερχειάδα ,ιδιοκτησίας Κων/νου Σπανού από την Φτέρη. Το εν λόγο κτήριο είχε τρία δωμάτια των 20-25 τ.μ το καθένα .Ήταν κτισμένο με πλίθες, το ταβάνι ήταν με δέντρινα καδρόνια κακοπελεκημένα, και από πάνω σκεπασμένο με κεραμίδια. Το πάτωμα στρωμένο με χώμα, και όχι καλά ισιασμένο. Μια ξύλινη πόρτα, και ένα παράθυρο μικρό. Το δεύτερο δωμάτιο ακριβώς ίδιο με το δικό μας το είχαν νοικιασμένο ο Γεωργ.Βασιλείου και ο αδελφός του Κώστας από τη Κουτσούφλιανη. Το τρίτο δωμάτιο ,ίδιο με τα άλλα το είχε νοικιασμένο ο Δημήτριος Σπανός ,Γυμναστής στο Γυμνάσιο Σπερχειάδας, αδελφός του ιδιοκτήτη του κτιρίου. Φρεσκοπαντρεμένος ο Γυμναστής με δικά του χρήματα... -
Ο παρδαλοκοκκινωπός κόκορας
Αφήγηση Δημήτριος Β.Θραψίμης Ένα απόγευμα πίναμε καφέ με τον Γιώργο Νταλιάνη τον δάσκαλο . Εκείνη την ώρα πέρναγε ο Κωστας Μπακατσέλος ,με τον οποίο ήταν συμμαθητές στο Γυμνάσιο της Σπερχειάδας ( μακαρίτες πλέον και οι δύο ) Τον φωνάζει ο δάσκαλος να τον κεράσουμε καφέ και του λέει κάποια στιγμή . -Πες μας ρε Κώστα πως έγινε τότε με τον κόκορα του Γουνόπουλου; Ο Κώστας αφού γέλασε άρχισε…. Ο Γυμνασιάρχης του Γυμνασίου Σπερχειάδας κ.Γουνόπουλος ( μαθητές του εμείς ), στο παζάρι της Σπερχειάδας αγόρασε ένα κόκορα για να τον σφάξει και να τον μαγειρέψει. Ο κόκορας αυτός ήταν τροφαντός, είχε ένα παρδαλοκόκκινο χρώμα,και καθώς τον πήγαινε σπίτι άρχισε να λαλάει. Άρεσε αυτό στον κ.Γυμνασιάρχη , και όχι μόνο δεν τον έσφαξε ,αλλά κάθε πρωί τον τάιζε στη χούφτα του καλαμπόκι ,και μόλις έτρωγε άρχιζε να λαλάει. Το Σαββατοκύριακο ήρθα στο χωριό ,έβαλα σε μια σακούλα καλαμπόκι ,και τη Δευτέρα το πρωί που έλειπε στο σχολείο ο... -
Οι σωφεραίοι και ….ο Φτεριώτης Charles Bronson
Οι σωφεραίοι και ….ο Φτεριώτης Charles Bronson !!! (εκ του γαλλικού Le sofeur /οδηγός) Αφήγηση Κων/νος Βασ.Τσιφτης Ήταν Μάρτης του 2011, όταν ανέλαβα τη διοίκηση στο Αστυνομικό Τμήμα Μακρακώμης. Μετά από λίγες μέρες, όταν βγήκα για καφέ στην πλατεία, με πλησίασε ένας ηλικιωμένος κύριος, με χαιρέτησε και μου ευχήθηκε καλή επιτυχία στα καθήκοντά μου. Τον θυμήθηκα!!! Ήταν ο Νίκος Κατσαδούρος!!! Οδηγός του ΚΤΕΛ στα λεωφορεία των 32 θέσεων, που τη 10ετία του 70, όταν είμαστε μαθητές Γυμνασίου, κάθε πρωΐ στις 07.00΄, μας έπαιρναν από το χωριό μας, τη Φτέρη, και μας πήγαιναν στο Γυμνάσιο στη Σπερχειάδα και το μεσημέρι στις 14.30΄ μας ξανάφερναν στο χωριό. Τον ρώτησα τι κάνει και φάνηκε να εκπλήσεται!! - Με γνωρίζεις? με ρώτησε. - Πολύ καλά!! του απάντησα και του εξήγησα από πού τον... -
Ένα Σαββατόβραδο στη Φτέρη
Αφήγηση Κων/νος Βασ.Τσίφτης Πρίν μερικές μέρες, ήμουν στο χωριό. Σούρουπο Σαββατόβραδου και είπα να περπατήσω λίγο στον κεντρικό δρόμο. Ανοιχτό είναι το μαγαζί του Λάμπου στην Πλατεία, στο ισόγειο του σπιτιού του Λαγκοράνη. Μέσα είναι 5-6 άτομα και ο Ηλίας Κοντογιάννης (Καρυαμπάς) στην ψησταριά. Στο δρόμο έξω, ερημιά!! Δεν κυκλοφοράει άνθρωπος!!! Μια από τα ίδια και στο καφενείο του Καραγιάννη !! Κι εδώ 8-10 άτομα!! Άλλοι παίζουν χαρτιά κι άλλοι βλέπουν τηλεόραση. Από εδώ και πέρα, μέχρι την αποθήκη του Συνεταιρισμού ερημιά!!!! Δε συνάντησα άνθρωπο!!! Πόσο άλλαξε το χωριό μας!!!! Πόσο ρήμαξε!!! Κι όμως πρίν κάμποσα χρόνια το χωριό έσφυζε από ζωή!!!! Η σκέψη μου ασυναίσθητα γύρισε πίσω . Σαββατόβραδο. Αρχές της 10ετίας του ΄70 !!! Στην Πλατεία που ακόμη ήταν με ψιλό χαλίκι, τα παιδιά έπαιζαν μπάλλα... -
Τ΄ αυγό και το λάβδανο
Αφήγηση Δημ.Βασ.Θραψίμης Ο Κώστας Λαγός ( ο Γουμενο-Κώστας, γιος της Γουμενο-Γιάνναινας) όταν η μάνα του είχε ένα εντερικό πρόβλημα φώναξε τον Πετσαλο-Μήτρο που ήταν πρακτικός νοσοκόμος ,να εξετάσει τη μάνα του και να του πει τι να κάνει για να γίνει καλά. Την εξέτασε ο Πετσαλο-Μήτρος και λέει στον Γουμενο-Κώστα . -Πάρε ένα αυγό και πήγαινε στο μαγαζί του Κουμπουρλή. Δώστου το και πες να σου δώσει λάβδανο. Τα υπόλοιπα παιδιά ήταν μικρά ,φώναζαν και μάλωναν .Για να ησυχάσουν τότε τους λέει η Πετσαλο-Μήτραινα -Μη φωνάζετε γιατί αν δεν ενεργηθεί η μάνα σας, θα πεθάνει και θα μείνετε ορφανά!!!! Λούφαξαν τότε τα μικρά γιατί φοβηθήκαν πολύ Ο Γουμενο-Κώστας πήρε το αυγό και κίνησε για το μαγαζί του Κουμπουρλή Στο δρόμο συγκινημένος έκανε συνέχεια το σταυρό του και έλεγε. -Παναγία’μ κάνε να βγει (να ενεργηθεί) η μανα’μ και από μένα ότι θέλ’ς. Όπως ανέβαινε το δρόμο δίπλα από τα Αρκουδέικα σκόνταψε ,του... -
Με πιάνει Λύχρα
Αφήγηση: Δημήτριος Βασ. Θραψίμης Η Γιάνναινα ( γυναίκα του Γουμενο-Γιάννη ) είχε ένα δερματικό πρόβλημα, και της πρότεινε η γιαγιά μου η Πετσαλο-Μήτραινα να την πάει στα Λουτρά της Παλιοβράχας ,που ήταν ιδανικά για δερματικές παθήσεις. Τότε υπήρχαν δωμάτια για ενοικίαση στα Λουτρά ,μαγαζιά ,ακόμα και Φαρμακείο,και πήγαινε πολύς κόσμος από τις γύρω περιοχές για ιαματικά λουτρά. Κάθισαν μερικές μέρες ,και ύστερα πήγε ο Πετσαλο-Μήτρος και τις έφερε στη Φτέρη. Την άφησαν στο σπίτι της και μετά πήγαν οι Πετσαλαίοι στο δικό τους. Ύστερα από 2-3 μέρες πήγε η Πετσαλο-Μήτραινα να δει τι κάνει η Γουμενο-Γιάννενα. -Τι καν’ς θειά??? Σ΄ πέρασε η φαγούρα ?? -Δεν μ΄ πέρασε παιδάκι’μ !!! -Και τι καν’ς θειά ?? Το ξυώ το ξυώ ( το ξύνω ) και με πιάνει Λύχρα (άγνωστη λέξη ) !!!!... -
Σήκω βρε χαλμούκι
Αφήγηση Δημ.Βασ.Θραψίμης Ο παπά-Κώστας Παπαφωτίου ( πατέρας του Θανασούλα) έμενε στον Κλειτσό. Ο παπά-Κώστας ήταν άξιος λειτουργός της πίστης μας, αλλά είχε και μια από τις καλύτερες φωνές στη ψαλτική. Στη Φτέρη ειχαμε και τον ΠετσαλοΜήτρο ,ο όποιος ήταν ο καλύτερος ιεροψάλτης όλης της περιοχής. Ο Δεσπότης όταν ήθελε να επισκεφθεί κάποιο χωριό της περιοχής ,έπαιρνε πάντα αυτούς τους δυο για να λειτουργήσουν μαζί του. Γέρασε ο παπά-Κώστας ,χήρος όπως ήταν ,τα παιδιά του είχαν φύγει από το χωριό ,αρρώστησε μια μέρα και τα μεσάνυχτα μην αντέχοντας άλλο πήγε στο σπίτι το Πετσαλέικο, όπου κοιμόταν ο Ηλίας Πετσάλας. Χτύπησε το παράθυρο αλλά ο Ηλίας δεν ξύπναγε. Φωνάζει τότε ο παπά-Κώστας: -Σήκω βρε χαλμούκι θα πεθάνω απόψε….!!! -Σήκω να μου βάλεις ποτήρια….!!! Και η απάντηση του Ηλία…. -Παππούλη σύρε πέθανε και έρχομαι…..!!!!... -
Γαρδίκης απεβίωσεν
Αφήγηση Δημήτριος Βασ.Θραψίμης Ο Γαρδίκης ο προύχοντας του Γαρδικίου είχε ζητήσει από το παπα-Κώστα Παπαφωτίου, και τον ΠετσαλοΜήτρο όταν πεθάνει να πάνε να ψάλλουν στη κηδεία του. Όταν αρρώστησε βαριά ο Γαρδίκης,πήρε τηλέφωνο εδω στη Φτέρη η γυναίκα του,και ειδοποίησε αυτούς τους δυο ότι ο αντρας της είναι βαριά αρρώστος, και να είναι ετοιμοι αν πεθάνη να ερθουν επάνω στο Γαρδίκη να τον ψάλλουν. Πέρασαν αρκετές μέρες περιμένοντας να τους ειδοποιήσουν για τον θάνατο του Γαρδίκη,αλλά ειδοποιήση δεν είχαν. Πήγαν τότε στο μαγαζί του Κουμπουρλή που είχε το μοναδικό τηλέφωνο στη Φτέρη, πήραν τηλέφωνο στο Γαρδίκη και ρωτάει ο παπα-Κώστας Παπαφωτίου : -Γα-γα..ρδίκης απεβίωσεν η όχι ; Η απάντηση ηταν αρνητική. Αυτό γινόταν για αρκετές μέρες. Κάποια στιγμή τους ειδοποιήσαν ότι τελικά ο Γαρδίκης απεβίωσεν…..!!! Μπήκαν καβάλα σε δύο άλογα και με... -
Ο Υπνοβάτης
Αφήγηση Δημήτριος Βασ.Θραψίμης Με τον ξάδελφο μου τον Μητσάκη,ο οποίος είναι δυο χρόνια μικρότερος από μένα ,μας έστελνε ο πατέρας μου (ο μπάρμπα-Βασίλης ) όταν εγώ ήμουν γύρω στα 15, να νυχτοβοσκήσουμε τα άλογα στο κάμπο, για να μην τρώνε το έτοιμο τριφύλλι που είχαμε στους αχυρώνες . Φάγαμε για βράδυ στο σπίτι, πήραμε τα άλογα, και ξεκινήσαμε για το κάμπο .Στο δρόμο συζητάγαμε για φαντάσματα ,για υπνοβάτες, και άλλες τέτοιες ιστορίες . Όταν φτάσαμε στον Ξηριά, στο ύψος τις αχυρώνας του Μπαλαφούτη, εκεί όπως ήταν ο δρόμος ,δεξιά υπήρχε μια τούφα ( χαμόκλαδα ) Ξαφνικά βλέπουμε την ΖουκοΧαραλαμπίνα ( μητέρα του Λάκη και Βασίλη Σταμοκώστα,) καβάλα σε ένα μουλάρι που τον φώναζαν Μάρκο . Μαύρος ο Μάρκος ,μαύρα ρούχα η ΖουκοΧαραλαμπίνα ,ο Μητσάκης που ήταν και μικρότερος από μένα δεν κατάλαβε ότι ήταν η Χαραλαμπίνα, γιατί εκείνη τη στιγμή πήγε να στρίψει από το δίπλα μονοπάτι . Την είδε με την... -
Γάμος στη Φτέρη μέσα στον Εμφύλιο
Αφήγηση Ιωάννη Καραγιάννη και Δημήτρη Αρκούδα + Είμαστε στο καλοκαίρι του 1948 μέσα στον Εμφύλιο!! Μέσα στη φτώχεια και την καταστροφή!!!!! Η ζωή όμως συνεχίζετε, και στη Φτέρη γίνεται αρραβώνας.!!!! Ο Φτεριώτης Χαράλαμπος Γεωργόπουλος (Αι’λο-Χαράλαμπος το παρατσούκλι του, και το σπίτι του ήταν το τελευταίο στο δρόμο για την Άνω Φτέρη) αρραβώνιαζε την αδελφή του Ανθούλα με κάποιον από τον Μώλο. Το γλέντι γίνεται στο σπίτι του Αι’λο-Χαράλαμπου στον Κλειτσό ( τότε ο κόσμος για να πάει στήν Ανω Φτέρη πήγαινε απο το μονοπάτι στον Κλειτσό ) Παρ' όλες τις άσχημες συνθήκες, το ψητό,το κρασί και τα όργανα δεν λείπουν από το γάμο. Συμπτωματικά εκείνη τη μέρα περνούσαν ψηλότερα στο βουνό, οι Φτεριώτες Βασίλης Α. Παπακώστας (Καντηλάκης), και Γρηγόρης Κουκούλης , αντάρτες του Δ.Σ, πηγαίνοντας σε κάποια αποστολή. Άκουσαν... -
Ο αφελής ζήτουλας στη Γερμανία του 1960-1962
Αφήγηση Βασ.Δ.Σταμοκώστας (Φτέρη, καφενείο Καραγιάννη 25/1/2017) Βρισκόμαστε καταμεσής του Χειμώνα και οι λιγοστοί χωριανοί που συναθροίζονται στο μοναδικό καφενείο του χωριού βρίσκουν την ευκαιρία για λίγες αναδρομές – αφηγήσεις απ’ τα παλιά. Μεταξύ των άλλων τό ’φερε η κουβέντα, πού αλλού, και για τα μνημόνια, τη Μέρκελ, τον Σόιμπλε, τον γερμανικό λαό, πως κατάφερε μετά δυο καταστροφικούς παγκόσμιους πολέμους, που προκάλεσε η ίδια, να είναι και πάλι ηγέτιδα δύναμη στην Ευρώπη κ.λπ. Κατά γενική διαπίστωση αυτό το οφείλει στην νοοτροπία του λαού της, που αγαπάει την πατρίδα του και είναι... -
Χρόνια δύστυχα – Χρόνια τυραννισμένα
Αφήγηση Βασίλειος Δημ.Σταμοκώστας Θα μπορούσε κανένας να ονοματίσει τα κατοχικά και μετακατοχικά χρόνια με, πέραν των άλλων, τους βαρείς χειμώνες, και με αφορμή τις φετινές πολικές θερμοκρασίες. Χαρακτηριστικά θυμάμαι το Χειμώνα του 1945, όντας 8 χρονών, που περίπου το 75% των σπιτιών και αχυρώνων του χωριού είχαν γίνει στάχτη κατά την πυρπόληση των χωριών από τους Γερμανούς στις 15/8/1944. Τι απελπισία, τι καημός, τι αγανάκτηση, για τους ολετήρες της ζωής των δύστυχων κατοίκων της Δυτικής Φθιώτιδας και της Ελλάδας μας γενικότερα. Τι να προλάβει ο καθένας να συμμαζέψει από γεννήματα. Τριφυλλοσπόρια, καλαμπόκια, σταφύλια, σπορά γρασιδιών και σιτηρών και που να τ’ αποθηκεύσει αφού οι αχυρώνες είχαν καεί μαζί με τα σπίτια, λίγοι ήταν οι τυχεροί που τα γλύτωσαν και όσοι είχαν στον κάμπο καλύβες. Δεν έφθανε αυτό! Έπρεπε, πριν πιάσει ο καιρός να κόψει και να... -
Θέρος και αλώνισμα στη Φτέρη
Αφήγηση Κων/νος Βασ.Τσίφτης Την εποχή που υπήρχαν οι πατόζες, ο θερισμός γίνονταν μόνο με το χέρι. Με τα δρεπάνια!!!!Τότε καλλιεργούνταν όλα τα χωράφια που είχαν οι κάτοικοι της Φτέρης παντού. Έσπερναν σιτάρια όχι μόνο στα χωράφια του κάμπου αλλά ακόμα και στην Ανω Φτέρη. Σήμερα όλα αυτά τα χωράφια, αν δεν έχουν ήδη γίνει δάσος, σίγουρα είναι εδώ και πολλά-πολλά χρόνια ακαλλιέργητα!!!!Ο πατέρας μου έσπερνε σιτάρι περίπου τα 4-5 στρέμματα από το χωράφι μας στην άνω Φτέρη (σε πρόσφατο τοπογραφικό διαπίστωσα ότι είναι περίπου 10 στρέμματα. Ίσως το μεγαλύτερο κτήμα στην Ανω Φτέρη!!) Έσπερνε επίσης και ένα άλλο χωράφι που είχαμε πιο ψηλά από την Ανω Φτέρη στην περιοχή «Γερο-Δήμου»Έρχονταν για 3-4 μέρες ο ξάδερφός του ο Τσιόγκας Βασίλης (96 ετών σήμερα) με τη φοράδα του και ένα μουλάρι, για να τα οργώσουν, να τα σπείρουν και να τα σβαρνήσουν!!!! Όλα με κόπο!! Όλα με το χέρι!!! Λίπασμα δεν υπήρχε... -
Το συσσίτιο στο Δημοτικό σχολείο της Φτέρης
Αφήγηση Κων/νος Βασ.Τσίφτης Σεπτέμβριος του 1965 που πήγα στην Α΄ Δημοτικού!!! Πού αλλού?? Στο 3θέσιο Δημοτικό Σχολείο της Φτέρης, που είχε τότε 108 παιδιά!!!! Κάθε μέρα πηγαίναμε στο σχολείο έχοντας μέσα στην τσάντα μας και από ένα κυπελάκι με χερούλι. Ήταν τσίγκινο ή εμαγιέ!!! Βλέπετε τότε δεν υπήρχαν τα πλαστικά!! Στο κυπελλάκι αυτό, η μαγείρισσα του σχολείου, η Κουκούλη Τασία, μας έβαζε το πρωϊνό μας, που πότε ήταν γάλα και πότε τσάϊ του βουνού. Τα είχε βράσει πρωΐ - πρωΐ στο μαγειρείο που ήταν στο Βόρειο μέρος της Δυτικής αίθουσας του σχολείου, προς τη μεριά του Αη-Βασίλη. Το τσάϊ πίνονταν. Το γάλα όμως που ήταν από γάλα σκόνη, είχε μια περίεργη απαίσια γεύση!!! Σήμερα αμφιβάλω αν θα το έπινε κανείς!!! Μας γέμιζαν λοιπόν τα κυπελάκια, παίρναμε απ το πανέρι 1-2 φέτες ψωμί ο καθένας και στα όρθια το πίναμε έξω από το μαγειρείο. Δίπλα στον όχτο, ήταν ένα αυλάκι απ όπου... -
Τα σκατζοχέρια
Αφήγηση Ιωάννης Η. Καραγιάννης Είχα μια σκύλα που είχε ειδικότητα στα σκατζοχέρια. Την λέγαμε Tσιτσιολίνα γιατί κουνιόταν πολύ. Όταν έβρισκε τον σκαντζόχοιρο τον γκλαφούναγε και δεν τον άφηνε να βγει απ τη φωλιά του. Πήγαινε λοιπόν η γυναίκα μου η Ρωξάνη, με ένα κουβά πλαστικό ,τον έπιανε και τον πέταγε στη καρότσα του αγροτικού αυτοκινήτου για να μην μπορεί να φύγει.Ένα βράδυ έβγαλε 6 εκεί πίσω από το σπίτι μου. Δεν μας άφηνε να κοιμηθούμε η μαγκούφα… Την άλλη μέρα ήρθαν κάτι γύφτοι στη Φτέρη και πούλαγαν πεπόνια. - Άμα σου δώσω 6 σκατζοχέρια, πόσα πεπόνια θα μου δώσεις? λέει η Ρωξάνη. Γυάλισε το μάτι του γύφτου μόλις άκουσε για σκατζοχέρια. - Θα σου δώσω πολλά λέει ο γύφτος… - Πόσα? του λέει η Ρωξάνη. - Θα σου δώσω δέκα πεπόνια. - Μπα είναι λίγα!!! Θα μου... -
Το … δεκαρολόϊ
Αφήγηση Κων/νος Βασ.Τσιφτης Πρίν λίγο καιρό, αποφάσισα να τακτοποιήσω το υπόγειο του σπιτιού μου στη Φτέρη, γιατί ήταν «πλίνθοι και κέραμοι ατάκτως ερριμμένοι»!!!! Ανοίγοντας μιά από τις πολλές χαρτοκούτες, για να δώ τι έχει μέσα, βρήκα ένα μικρότερο χάρτινο κουτί, από κουραμπιέδες Υπάτης «Κεραμίδα», σχεδόν γεμάτο με …. δεκάρες και εικοσάρες!!!! Έμεινα αποσβολωμένος να τις κοιτάζω. Γυάλιζαν στο φώς που τις χτυπούσε!!! Ήταν απομεινάρι της παιδικής μου ηλικίας. Όταν μικρό παιδί έπαιζα με τα άλλα παιδιά δεκαρολόϊ, ανάμεσα στα κυπαρίσσια της Φτέρης δίπλα στη Ηρώο. Η σκέψη μου γύρισε πολλά χρόνια πίσω. Στις αρχές της 10ετίας του 1970. Εκείνη την εποχή όλα τα παιδιά του χωριού, είχαμε και παίζαμε με σιδερένιες μπίλιες από ρουλεμάν ή μεγάλους γυάλινους βώλους. Όσο για λεφτά, κυκλοφορούσαν άφθονες τρύπιες δεκάρες και εικοσάρες!!! Ας ήταν καλά τα κάλαντα!!! Από το Γυμνάσιο της Σπερχειάδας γυρνούσα κάθε μέρα στο χωριό με το σχολικό λεωφορείο στις 14.30΄. Το πώς γινόταν να έχω φάει, διαβάσει και... -
Ο Σινεμάς
Αφήγηση Κων/νος Βασ.Τσίφτης Από τις αρχές της 10ετίας του 60, μέχρι περίπου τις αρχές της 10ετίας του 80, στη Φτέρη, κάθε Σαββατόβραδο είχε κινηματογράφο!!! Στο καφενείο του Καραγιάννη έπαιζαν κινηματογράφο οι Ντζουναίοι. Τα αδέρφια Κων/νος και Βασίλης Ντζούνας, από τη Σπερχειάδα. Ο ένας έπαιζε στη Φτέρη και ο άλλος πήγαινε στην Παλιοβράχα. Το επόμενο Σαββατόβραδο άλλαζαν χωριό. Τους θυμάμαι που έρχονταν με ένα τρίκυκλο λαδί χρώματος, μοτοσακό Zundapp, που στην καρότσα του είχαν την κινηματογραφική μηχανή και τις ταινίες σκεπασμένες με ένα μουσαμά. Αργότερα έρχονταν με ένα κίτρινο VW κλειστό (κλούβα). ¨Όπως έμπαινε το αυτοκίνητο στο χωριό φώναζε από το μεγάφωνο το έργο που θα έπαιζε, τα ονόματα των πρωταγωνιστών και την ώρα έναρξης. Έστηνε τη μηχανή πάντα, σ΄ένα τραπέζι μπροστά από το ψυγείο του καφενείου και απέναντι (εκεί που είναι σήμερα η τηλεόραση) άπλωνε από άκρη σε άκρη ένα άσπρο σεντόνι για οθόνη και οι καρέκλες του καφενείου έμπαιναν στη σειρά για να χωρέσουν περισσότερα άτομα. Το... -
Η … κατ’νάρα !!!!!!
Αφήγηση Κων/νος Βασ.Τσίφτης (εικόνες και μνήμες από τη Φτέρη των 10ετιών 1960 & 1970) Ο Κυρτσο-Μήτσος ήταν Φτεριώτης. Κυρίτσης Δημήτριος ήταν το όνομά του. Ήταν ένας φτωχός γεράκος, κοντός με μουστάκι και τραγιάσκα, κι ένα κόκκινόμαυρο σακκούλι κρεμασμένο στον ώμο του, από το οποίο πάντα φαινόταν η λαβή μιας κλαδευτήρας. Θυμάμαι που πάντα φορούσε λαστιχένια παπούτσια. Πότε γαλότσες και πότε (όταν ήταν στεγνός ο τόπος), κοντά μέχρι τον αστράγαλο. Αυτός έμενε στον Κυρτσο-μαχαλά, ψηλά το χωριό και είχε λίγα γίδια (20-25 μαζί και 2-3 τράγους) που τα έβγαζε κάθε μέρα για βοσκή. Φτωχό, αγροτικό κυρίως χωριό η Φτέρη, που έσφυζε όμως από ζωή. Βέβαια υπήρχαν και οικογένειες που ασχολούνταν με την κτηνοτροφία. Αυτές όμως ήταν λίγες (περίπου 10-15 σ΄όλο το χωριό) και τα μαντριά ήταν μέσα στο χωριό, δίπλα στα σπίτια των ιδιοκτητών με όλα τα επακόλουθα!!! Το κάθε σπίτι έπρεπε να έχει ή να παράγει τα απαραίτητα, ακόμη κι όσοι δεν είχαν κοπάδι, είχαν 2-3 γίδες,... -
Ο ….. Τσιλιμπόκας
Αφήγηση Κων/νος Βασ.Τσιφτης «Μπροστά πάει ο Λαγγοράνης, πίσω ο Τσιλιμπόκας!!! Αϊντε τιριντάχ – τιριντάχ- τιριντάχ !!! Πρρρρ - Πρρρρρ!!!!! Α, στο διάλο Τσιλιμπόκα !!!!» Φτέρη. Πρώτα χρόνια της 10ετίας του 1970. Εκείνη την εποχή, στη Φτέρη υπήρχαν πάρα πολλά παιδιά. Πέρα από αυτά που πήγαιναν στο (εξατάξιο) Γυμνάσιο και κάθε μέρα γέμιζαν ένα λεωφορείο 32 θέσεων, στο Δημοτικό Σχολείο του χωριού φοιτούσαν πάνω από 80 παιδιά!!! Το παιχνίδι στην Πλατεία του χωριού κάθε απόγευμα, κρατούσε μέχρι αργά το βράδυ. Τουλάχιστον μέχρι να βαρεθούμε ή μέχρι να πέσει το σκοτάδι, ώστε να μην είναι δυνατή η συνέχειά του. Τα παιχνίδια που παίζαμε: κυνηγητό, κρυφτό, Indeal, γουρούνα, σκατόλια, τσελίκα και φυσικά μπάλα. Πολλή μπάλα !!! Όταν βέβαια …...ΕΙΧΑΜΕ ΜΠΑΛΑ !!!!! Δηλαδή, όταν δεν μας την έσχιζε με το ξυράφι, ο Γραμματέας της Κοινότητας, ο Γιάννης Σπανός, επειδή πολλές φορές η μπάλα πήγαινε με δύναμη περνώντας από την ανοιχτή ξύλινη εξώπορτα, μέσα στο παλιό... -
Κάποτε τ΄ Αη-Γιαννιού !!!
Αφήγηση Τσίφτης Βασ.Κω/νος - Καλησπερά-να σου Για- βρέ Γιάννο μου!!!! - Καλώς τα παλληκάρια !!! ……. ……. ……. Τ΄ Αη-Γιαννιού αύριο !!! Τελειώνει το 12ήμερο κι αρχίζουν τα σχολεία. Η μνήμη γυρίζει αρκετά χρόνια πίσω. Σα σήμερα το βράδυ, τα παιδιά της Φτέρης πήγαιναν στα σπίτια που είχαν Γιάννη και τραγουδούσαν το Γιάννο, δηλαδή τα κάλαντα που άρχιζαν με το παραπάνω δίστιχο. Τώρα πλέον δεν πάει κανένας !!! Χάθηκε και αυτό το έθιμο μέσα στο χρόνο!!! Κρίμα !!!!! Αυτά τα κάλαντα ήταν ιδιόρρυθμα. Παρ΄όλο που προσπαθώ να τα θυμηθώ, θυμάμαι μόνο κάποιο μικρό απόσπασμα. Τέλος πάντων, το να ψάξω να τα βρώ ολοκληρωμένα, είναι μια άλλη ιστορία. Πρόπερσι μόνο, τέτοια μέρα, που είμαστε 3-4 άτομα στο καφενείο και πίναμε... -
Ο αρκουδιάρης !!!
Αφήγηση Κων/νος Βασ.Τσίφτης Ήρθε στο χωριό ο αρκουδιάρης Ένας μαύρος γύφτος ξεδοντιάρης……. Πέρασαν τόσα χρόνια από τότε, που δε θυμάμαι πλέον, αν ήταν πράγματι ξεδοντιάρης!! Σίγουρα πάντως, ήταν γύφτος!! Μαυριδερός, με τραγιάσκα, άσπρο μουστάκι στριφτό, πουκάμισο από αλατζά, γιλέκο καφέ (δεν ξέρω αν ήταν από τη βρώμα ή αν ήταν το χρώμα του) και παντελόνι στενό με κοφτές τσέπες (χασάπικες). Ηταν αμέσως μετά την Πρωτοχρονιά και πρίν αρχίσουν τα σχολεία. Ετος?? Περίπου στο 1967-1970!!! Μπήκε στο καφενείο του Καραγιάννη Ηλία, κρατώντας στο ένα χέρι την άκρη της αλυσίδας που ήταν τυλιγμένη γύρω από ένα ματσούκι (για να κρατάει σε απόσταση την αρκούδα)... -
Το καρέλι του Γρηγόρη Καραγιάννη
H αν θέλετε «Κανένα πρόβλημα δεν είναι άλυτο!!») Αφήγηση Κώστας Τσίφτης Φτέρη. Αρχές της 10ετίας του 1970. Ο δρόμος για τον Κλειτσό δεν είχε ακόμα γίνει. Για να πάς εκεί πεζός ή με ζώο, υπήρχαν 2 δρόμοι. Ο ένας, από το Ανατολικό μέρος της συνοικίας, περνώντας το Αρκουδόρεμα πάνω από το παλιό ξύλινο γεφύρι (υπάρχει ακόμα !!!!!) και ο άλλος, από το Δυτικό μέρος της συνοικίας, κατεβαίνοντας στο ρέμα πίσω από την εκκλησία και αναβαίνοντας το παλιό πέτρινο καντερίμι, μπροστά από τη βρύση της Μάρως. Ο Κώστας Παπαφωτίου ήθελε να ανακαινίσει το παλιό πατρικό του σπίτι (του Θανασούλα), που βρισκόταν προς το Δυτικό μέρος του Κλειτσού, δίπλα στο σπίτι του Πετσάλα. Υπήρχε όμως ένα αξεπέραστο... -
Θα το φοράω κάθε Κυριακή
Αφήγηση Γιάννης Η. Καραγιάννης Βρισκόμαστε γύρω στο 1963-64.Στο καφενείο βρίσκεται η γνωστή πελατεία της Φτέρης και η ώρα περνά με καφε,τσιπουρο ,δηλωτή και συζήτηση επί παντός επιστητού. Σε ένα τραπεζάκι κάθετε ο Στέλιος ο Σταμοκωστας 85-87 χρονών τότε.Ο Στέλιος ήταν αγρότης ,είχε και αμπέλια στο καμπο,και μάλιστα επειδή είχε κάνει και στην Αμερική ,ήταν ο πρώτος που είχε φέρει κλήματα όταν είχε επιστρέψει στη Ελλάδα από ποικιλίες που δεν υπήρχαν τότε στη περιοχή. Είχε φτιάξει μόνος του ένα αυτοσχέδιο τσιμπούκι για να καπνίζει το καπνό του,που σημειωτέον οι καπνιστές έπαιρναν άδεια για συγκεκριμένη ποσότητα καπνού που μπορούσαν να έχουν ακόμα και αν ήταν οι ίδιοι παραγωγοί καπνού,διοτι ο καπνός ήταν μονοπώλιο του κράτους και είχε μεγάλη φορολογία ( τίποτα δεν έχει αλλάξει σε αυτόν τον τόπο….) Έβλεπα λοιπόν αυτό το κακοφτιαγμένο τσιμπούκι μαυρισμένο και καμένο από... -
Η κουσκούτα και ο λαγός
Αφήγηση Δημήτριος Βασ.Θραψίμης Βρισκόμαστε γύρω στο 1940 Σεπτέμβριο μήνα περίπου εποχή που γινόταν η συλλογή του τριφυλόσπορου.Στη Φτέρη αλλά και στη ευρύτερη περιοχή εκείνη την εποχή ο τριφυλόσπορος είχε πολύ κουσκούτα.Η κουσκούτα είναι ένα ζιζάνιο που ήταν δύσκολο να την καταπολεμήσουν οι αγρότες εκείνη την εποχή και η παρουσία της μείωνε ανάλογα την αξία του παραδιδόμενου τριφυλοσπορου και αν υπήρχε σε μεγάλη ποσότητα δεν τον παραλάμβαναν καθόλου..Υπόψη ότι ο τριφυλόσπορος ήταν ένα προϊόν που απέφερε ένα ικανοποιητικό εισόδημα στους αγρότες εκείνη την εποχή.Η συγκέντρωση του σπόρου γινόταν στη Λαμία σε συγκεκριμένα σημεία οπού υπήρχαν γεωπόνοι υπάλληλοι της Αγροτικής Τράπεζας οι όποιοι ήταν υπεύθυνοι για τη συγκέντρωση του σπόρου για λογαριασμό της Τράπεζας η οποία αποζημίωνε τους αγροτες.Εκεινη τη χρονιά ο γιατρός Διονυσιος Θραψιμης είχε κανονίσει να έρθει το συνεργείο της Αγροτικής στη Φτέρη όπου θα έρχονταν και από όλα τα γύρω χωριά αγρότες για την παράδοση του τριφυλόσπορου. Εκείνη τη χρονιά λοιπόν είχαν έρθει δυο γεωπόνοι η κυρία Ρένα και ο... -
Επικίνδυνα Παιδικά Παιχνίδια
Αφήγηση Τσίφτης Κώστας Φτέρη. Τέλος 10ετίας 1960 - Αρχές 10ετίας 1970. Περίπου 20 χρόνια από το τέλος του Εμφυλίου. Επταετία. Ό,τι πολεμικό υλικό υπήρχε – και υπήρχε αρκετό - κρυμμένο σε αχυρώνες, χατήλια και υπόγεια, ο κόσμος επειδή φοβόταν, το πετούσε στα σκουπίδια. Στο χωριό 2 ήταν τα σημεία που τα πετούσε. Το ένα ήταν η «Πουρνάρα» πίσω από τα Παραπεραίϊκα προς τα Μετόχια (πίσω από το σπίτι του Νταλιάνη Νίκου) και το άλλο στη «Σάρα», πίσω από την εκκλησία (εκεί που ήταν παλιότερα τα σφαγεία). Πιτσιρικάδες εμείς με κοντά παντελόνια και το λάστιχο (σφεντόνα) στην κωλότσεπη ή περασμένη στο λαιμό, κάθε μεσημέρι ή θα κυνηγούσαμε πουλιά ή θα ψάχναμε για φωλιές. Πάντα όμως στο τέλος καταλήγαμε στα σκουπίδια να ψάχνουμε για σφαίρες. Βρίσκαμε πάρα πολλές. Άλλες είχαν πεταχτεί πρόσφατα και άλλες ήταν σκουριασμένες, πεταμένες από καιρό. Όλοι μας όμως, γνωρίζαμε αν ήταν από Εγγλέζικο, από Γερμανικό ή από Μάνλιχερ!!!. Γεμίζαμε τις τσέπες με σφαίρες και μετά... -
Μαζέψτε τις να μην πεδικλωθώ
Αφήγηση Κώστας Τσίφτης Φτέρη. Αρχές 10ετίας 1980. Χειμώνας στο καφενείο του Καραγιάννη. Γύρω από την ξυλόσομπα καθόμαστε 6-7 άτομα, μεταξύ των οποίων και δύο (οι Γ.Κ. και Χ.Μ.) οι οποίοι είχαν μια έντονη και μεγάλη συζήτηση, περί …….. γυναικών και σχετικά με την ερωτική τους δραστηριότητα !!!! Σε μια καρέκλα καθόταν η Καραϊνου Λένη (γιαγιά του Ηλία), η οποία δεν μιλούσε, γιατί πότε παρακολουθούσε την τηλεόραση και πότε την … έπαιρνε ο ύπνος!!! Το βέβαιο όπως αποδείχτηκε αργότερα, ήταν ότι παρακολουθούσε και τη συζήτηση αυτών των 2!!! Κάποια στιγμή επειδή είχε πέσει η φωτιά στη σόμπα, η γιαγιά σηκώθηκε, πήγε και πήρε ένα ξύλο και γύρισε να το ρίξει στη σόμπα. Επειδή αυτοί οι 2 που είχαν την τόσο «φλογερή» συζήτηση ήταν κοντά στη σόμπα και την εμπόδιζαν γυρίζει και τους λέει: «Αϊντε ρε!!!! Μαζέψτε τις πού@@ες σας να μην πεδικλωθώ»!!! Το τι έγινε στο μαγαζί δεν περιγράφεται. Οι...
Κείμενα
-
Κείμενα 17
«Αληπασαλήδες» και «καπάκια»
Ενας τίτλος που θα ταίριαζε στο κείμενο που ακολουθεί: «Ηρωες-αγωνιστές του ’21 – Η “καλή” και η “ανάποδή” τους». Ο λόγος, για το εντόνως αμφίθυμο «Εγώ» πολλών πρωταγωνιστών του ξεσηκωμού του ’21, των κλεφταρματολών της Ρούμελης, ειδικότερα. Παρόλο που η επίσημη ιστοριογραφία είθισται να αναδεικνύει την «καλή» πλευρά τους, υπάρχουν δυνατές ιστορικές φωνές, όπως για παράδειγμα του Β. Καραποστόλη και του Κ. Παπαγιώργη, οι οποίοι δεν αποφεύγουν σε κείμενά τους να καταδείξουν και την «ανάποδή» τους. Θα πρέπει να παραδεχθούμε ότι μια ακηλίδωτη συμπεριφορά, ακόμα και εθνική καθαρότητα, θα ήταν δύσκολο να... -
Έρχεται ο Γούλας
«...Φτάνει ο Γούλας. Αλλοίμονο να χάσεις τέτοιο γεγονός. Πρώτη κόρνα από το Ντούσκο. Αραιά αραιά ξεπροβάλλουν ένας ένας οι χωριανοί. Άλλος με γκλίτσα, άλλος χωρίς, άλλος νέος, άλλος μεγαλύτερος και χαζοκουβεντιάζοντας ανεβαίνουν στο πεζοδρόμιο του μαγαζιού. Δεύτερη κόρνα πιo δυνατή, λίγο πριν τον Αη-Θανάση. Πανζουρλισμός. Σηκώνεται σκόνη σύννεφο από τα φρεναρίσματα που έκαναν τα ποδάρια των παιδιών, που καταφθάνουν τρεχάτα απ’ όλα τα σοκάκια, άλλα πλυμένα κι άλλα βρώμικα από τα παιχνίδια στα ρέματα. Έτσι τρεχάτες φτάνουν και οι κυράδες. Ανασκουμπωμένες και αναψοκοκκινισμένες. Οι περισσότερες έχουν τις ποδιές... -
Γουρονοχαρές εν όψει: Θυμόμαστε (και ακούμε) τον Επίκουρο
Με την προσδοκία το πνεύμα των Χριστουγέννων να αρχίσει να κατακλύζει σιγά σιγά τις καρδιές μας, επανέρχομαι, όπως ο τίτλος προαναγγέλλει, με εορταστική διάθεση. Με τις απανωτές γαστρονομικές προκλήσεις του εορταστικού δωδεκαήμερου μπροστά μας, ένας «οδηγός επιβίωσης», το κείμενο που ακολουθεί. Ο Επίκουρος έχει τις απαντήσεις. Καλή ανάγνωση, Γ. Γουρονοχαρές εν όψει: Θυμόμαστε (και ακούμε) τον Επίκουρο Για μια χρονιά ακόμα, η έλευση των εορτών μοιάζει ανήμπορη να άρει τη γενική δυσθυμία. Ο μέσος Έλληνας αγωνίζεται και φέτος να διασώσει ίχνη από την εορτινή καταναλωτική του αξιοπρέπεια παλαιότερων ετών. Μετεωρίζεται ανάμεσα στο πνεύμα των εορτών, που αποζητά μία, στοιχειώδη έστω, ευφορική διάθεση και στην ανελαστική παρέκκλιση από άλλες... -
Τα νέα σιδερένια αλέτρια και τα… συνεταιρικά παιδικά πατίνια
Eκτός από τα μουλάρια, (με τα οποία ασχοληθήκαμε στο κείμενο του περασμένου Σαββάτου), η αμερικανική βοήθεια συμπεριελάμβανε (τί καίριο, αρχετυπικό παραγωγικό δίδυμο!) και τα νέας γενιάς μεταλλικά αλέτρια: ένα δίδυμο που θα σηματοδοτούσε την απαρχή της μεταπολεμικής προόδου της χώρας και των μετέπειτα δεκαετιών. Ωστόσο, δεν ήταν μόνο οι νοικοκυραίοι -πατεράδες μας που χάρηκαν εκείνα τα σωτήρια εργαλεία, που τόσο πολύ θα αξιοποιούσαν τον μόχθο τους. Εξίσου τα χαρήκαμε και εμείς, τα παιδιά εκείνης της εποχής. Ο λόγος; Μια ροδίτσα που είχαν βιδωμένη πάνω τους και που αφαιρώντας την, αποκτούσαμε το πιο πολύτιμο, το...Τα νέα σιδερένια αλέτρια και τα… συνεταιρικά παιδικά πατίνια
-
Ωδή στα μουλάρια της ειρήνης
Μια από τις κυριότερες φθινοπωρινές (καλή ώρα) εργασίες της επαρχιακής επικράτειας -και του δικού μας χωριού βεβαίως- ήταν και συνεχίζει να είναι η τοπική ξύλευση για τις ανάγκες του επερχόμενου χειμώνα.Με αυτή την ευκαιρία, το σημερινό κείμενο είναι αφιερωμένο στους αλλοτινούς και ξεχασμένους, αφανείς και αναπόσπαστους συμπαραστάτες κάθε αγροτικού νοικοκυριού, που νοσταλγικά θυμόμαστε οι μεγαλύτεροι, και για τους οποίους όλο και κάτι θα έχουν ακούσει οι νεότεροι: Μιλάω για τα άλογα, τα γαϊδούρια και τα μουλάρια, που πέρασαν από τα σπίτια μας. Τα, ούτω καλούμενα σήμερα, ζώα εργασίας.Ο λόγος, όμως, σήμερα για τα... -
Πώς σώθηκε το Σταμοκωσταίϊκο σπίτι
Μια ζωντανή μαρτυρία του Λάκη Σταμοκώστα, όπως δημοσιεύθηκε, σε συμπτυγμένη μορφή, στην εφημερίδα «Καθημερινή» της 28ης Οκτωβρίου, με τίτλο «Όταν πυρπόλησαν το χωριό μας». Παραθέτω το κείμενο της «Καθημερινής»: ΓΙΩΡΓΟΣ Ι. ΚΩΣΤΟΥΛΑΣ 28.10.2022 • 22:36 Όταν πυρπόλησαν το χωριό μας Επ’ ευκαιρία της εθνικής εορτής, μια αφήγηση – χρονικό της πυρπόλησης των χωριών της Δυτικής Φθιώτιδας από τους Γερμανούς, όπως το έζησε ένα εφτάχρονο παιδί. Μια ζωντανή μαρτυρία, του φίλου – συγχωριανού μου, Βασίλη Σταμοκώστα. Η αφήγηση του Βασίλη: «Γεννήθηκα στο χωριό Φτέρη Φθιώτιδας. Ήμουνα εφτάχρονος τότε και, όπως και τα άλλα παιδιά... -
Έπος του’40: Τί απέμεινε από τη μεγάλη στιγμή; -Μια συναισθηματική αποτίμηση
Λένε ότι η ιστορία είναι συχνά άδικη προς ορισμένα ιστορικά γεγονότα. Τρανταχτό παράδειγμα το Έπος του ’40. Αρκούντως συναισθηματικά τα όσα θα διαβάσετε παρακάτω, υπηρετούν ακριβώς αυτό το ιστορικό αναπάντητο: Πώς, δηλαδή, ένα δημιούργημα μιας στιγμής ανεπανάληπτης, ένα φαινόμενο, ψυχολογικά και ιστορικά απροσδόκητο, ξεχάστηκε, σχεδόν σα να μην υπήρξε ποτέ. Τι απέμεινε από τη λάμψη του μεγάλου συμβάντος; Πόσοι από τους παλιότερους και πόσοι νεότεροι, ενήμεροι αυτοί από τις διηγήσεις των μεγαλύτερων, θυμούνται σήμερα τους περήφανους μαχητές, που ταπεινωμένοι στη συνέχεια με την κατάρρευση του μετώπου,...Έπος του’40: Τί απέμεινε από τη μεγάλη στιγμή; -Μια συναισθηματική αποτίμηση
-
Αφήγηση Λουκά Βασ. Ψαλίδα, Μακρακώμη. 2019.
Συμμαθητής μου ο Λουκάς στο Γυμνάσιο Σπερχειάδας ανταμώσαμε στην πλατεία Μακρακώμης και ως συνήθως αρχίσαμε να αναπολούμε τα παλιά . Μεταξύ των ενδιαφερόντων, και η περίοδος της Κατοχής. Κάναμε ιδιαίτερη αναφορά στον Αύγουστο του 1944 που οι Γερμανοί έκαψαν τα χωριά της Δυτικής Φθιώτιδας και σκότωναν όποιον έβρισκαν μπροστά τους. Πως ο κόσμος πανικόβλητος εγκατέλειπε τα σπίτια του και έτρεχε στα βουνά για να σωθεί. Του είπα πως θυμάμαι τον πατέρα του που είχε κάρο ήρθε στη Φτέρη οικογενειακώς στο σπίτι του Χρήστου Λαγού (Κουμπουρλή), δίπλα στο δικό μου, με προοπτική για Άνω Φτέρη και... -
Έπος του ’40: Το πλέξιμο ως πατριωτική πράξη
Πρωταγωνιστές της Ιστορίας είναι τα πρόσωπα ή οι μάζες; Όπως κι αν έχει, η πόλωση- τα δίπολα γενικώς- μας πηγαίνουν πολύ. Δυο απ’ αυτά: Το πρώτο, ποιος είπε το Όχι; ο Μεταξάς ή ο Λαός. Το δεύτερο, εμπνεύστηκαν οι Ελληνίδες από τις βασιλικές εκκλήσεις της Φρειδερίκης, επί κεφαλής της οργάνωσης «Η Φανέλα του Στρατιώτου», ή εκείνες αγκάλιασαν αυθορμήτως την ευκαιρία να συμπαρασταθούν στους ήρωες της Αλβανίας με όπλο τις βελόνες τους; Η επικρατούσα άποψη για το πρώτο δίπολο είναι ότι η μια πλευρά παρέσυρε την άλλη: Έπρεπε πρώτα να υπάρξει η σθεναρή, περήφανη και αποφασιστική απάντηση του... -
Το ούζο, το τσίπουρο και η πόση τους: ένα φλερτ, «εν αναμονή»
Τα ρακαριά πήραν φωτιά. (Καλές δουλειές Γιάννη Κ.). Με αυτή την ευκαιρία, το σημερινό κείμενο – ένας, οδηγός (ας μου επιτραπεί). Τα παλιότερα χρόνια, Μεσολογγίτες έμποροι κρασιών, όταν πήγαιναν στα χωριά για να αγοράσουν κρασί από τους μικροπαραγωγούς της περιοχής, έπαιρναν μαζί τους αυγοτάραχο- το άριστο τοπικό του παρασκεύασμα. Πριν από την γευστική δοκιμή των κρασιών που θα ακολουθούσε, έκοβαν και μοίραζαν, από λίγο εν είδει μεζέ, σε όλους τους χωριάτες -θαμώνες του καφενείου, όπου θα γίνονταν η συναλλαγή. Όταν έφερνε ο κάθε αγρότης το κρασί του για να το δοκιμάσουν, όλοι οι...Το ούζο, το τσίπουρο και η πόση τους: ένα φλερτ, «εν αναμονή»
-
«Απ΄ τη Σμύρνη έρχομαι... »
Κυριακή 18 Σεπτεμβρίου 2022 στο Συνεδριακό Κέντρο Σπερχειάδας. Ιστορικολαογραφική εκδήλωση επετειακής μνημοσύνης του Δήμου Μακρακώμης, αφιερωμένη στην τραγωδία της Σμύρνης και στην κληρονομιά της. Κείμενα- επιμέλεια: Βασίλης Κανέλλος Παρουσίαση: Αλέξανδρος Ντζούνας Συμμετείχε ο Λαογραφικός-Χορευτικός Όμιλος Σπερχειάδας Η κεντρική ομιλία της εκδήλωσης Απ΄ τη Σμύρνη έρχομαι να βρω παρηγοριά... Σεπτέμβριος 1922. 300.000 ανθρώπινες φιγούρες έχουν κουρνιάσει τροµοκρατηµένες, η μία δίπλα στην άλλη, στην προκυµαία της Σµύρνης. Τα βλέµµατα απλανή. Κοιτούν προς τον ορίζοντα, χωρίς πλέον να περιµένουν κάτι. Ζουν, αλλά είναι σαν να έχουν πεθάνει. Η ψυχή τους δεν βρισκόταν μέσα στο σώμα τους, αλλά... -
Όταν την «ευγενή» καταγωγή διαδέχεται η λαϊκή σεβαστική αρχοντιά
Ένα αρχοντικό, κατάλοιπο μνημείο της τάξης των «ευγενών» αρχόντων -μελών του Libro d' oro του νησιού με ρίζες στην αντικρινή Ιταλία των δόγηδων και η ταπεινή σημερινή ιδιοκτήτριά του είναι οι πρωταγωνιστές στο κείμενο που ακολουθεί. Τόπος και χρόνος: Τα Κύθηρα στις φετινές διακοπές μας. Θαμπωμένοι, πρώτα, από την εξωτερική ομορφιά του σπιτιού, ενδιαφερθήκαμε γι’ αυτό. Ένα σκουροκόκκινο, σιωπηλό και ρωμαλέο αρχιτεκτόνημα, σκαρφαλωμένο στην ανηφόρα, το μοναδικό με κήπο και μαντεμένια αυλόπορτα, μια παραφωνία αυτή μέσα στο πανταχού παρόν λευκό. Θυμάμαι το φούλι στη γλάστρα, τα χρωματιστά πλακάκια,...Όταν την «ευγενή» καταγωγή διαδέχεται η λαϊκή σεβαστική αρχοντιά
-
Οι πρωταθλητές εθνικής ευεργεσίας
Επ’ ευκαιρία της σημερινής (επίκαιρης, 30/9) ημέρας μνήμης των εθνικών ευεργετών, μια αναφορά στην ανεπανάληπτη δοτικότητα των πρωταθλητών της μεγάλης κλίμακας εθνικής ευεργεσίας του 19ου αιώνα. H επιστολή μου εκπορεύτηκε και τελικά βασίστηκε, σχεδόν εξ ολοκλήρου, στο σπουδαίο βιβλίο του Β. Καραποστόλη: «Διχασμός και εξιλέωση», εκδ. Πατάκη. Κάθε δική μου προσθήκη θα περίσσευε. Το πώς «φτιάχνεται» η πατρίδα είναι το ζήτημα και όχι το πώς γεννιέται, θα πει ο Μακρυγιάννης, καθώς τον νικηφόρο αγώνα έπρεπε να διαδεχθεί ο μόχθος. Ομως, αυτό θα ήταν άδικο να το περιμένει κανείς από ανθρώπους που μόλις είχαν βγει από τα χαλάσματα,... -
Ο Ιππόλυτος και η Θεοδώρα από το Τιμιρτάου – Καζακστάν έχουν κάτι να μας πουν
Ο Ιππόλυτος και η Θεοδώρα από το Τιμιρτάου – Καζακστάν έχουν κάτι να μας πουν Θέλω να μοιραστώ μαζί σας μια μαρτυρία, από τις αναρίθμητες που δυστυχώς δε θα ακούσουμε ποτέ. Πόσα ξέρουμε για τις ζωές των συνήθως απόκληρων, αλλά συχνά και τολμηρών προγόνων μας, που μεταναστεύοντας στα τέσσερα σημεία του ορίζοντα έχτισαν αυτό που περήφανα σήμερα αποκαλούμε απόδημο ελληνισμό; Ιδιαίτερα των πρωτοπόρων εκείνων του πρώτου κύματος της μετανάστευσης του δευτέρου μισού του 19ου αιώνα και του πρώτου μισού του 20ου προς τις ΗΠΑ. Ή, αυτών που συνέπηξαν το ελληνόφωνο καμάρι, από τα Βαλκάνια και την παραδουνάβια κεντρική Ευρώπη μέχρι τη Μαύρη Θάλασσα. Αυτών που διέπρεψαν στις ακμαίες πόλεις της οθωμανικής αυτοκρατορίας και τα αστικά κέντρα των ευρωπαϊκών χωρών-πρόσωπα φορείς ιδεών, προπομπών της υπό διαμόρφωση αστικής τάξης. Και των άλλων, των ανώνυμων ξεριζωμένων, που, με τη βία αυτοί, αναζήτησαν άλλους...Ο Ιππόλυτος και η Θεοδώρα από το Τιμιρτάου – Καζακστάν έχουν κάτι να μας πουν
-
Eνα κρυφό δάκρυ(Una furtiva lagrima) για δυο αυτοκαταστροφικά πλάσματα
Eνα κρυφό δάκρυ(Una furtiva lagrima) για δυο αυτοκαταστροφικά πλάσματα Με τις ευχαριστίες μου για την ανταπόκρισή σας στην ανάρτηση του περασμένου Σαββάτου, επανέρχομαι σήμερα, όχι με ένα δεύτερο κείμενο πάνω στη θεματική της Ελληνικότητας, όπως είχα στο μυαλό μου, αλλά με κάτι εντελώς διαφορετικό. Και ελαφρότερο. Έτσι, σαν μια απόπειρα να παραμείνουμε σε καλοκαιρινή διάθεση, προτού μας καταπιεί ο επερχόμενος, αδυσώπητος χειμώνας. Ευκαιρία γι’ αυτό, η προβολή από την πλατφόρμα της ΕΡΤ, ertflix της ταινίας του Γούντι Άλεν, «Match Point», με πρωταγωνιστές την Σκάρλετ Γιόχανσον και τον Τζόναθαν Ρις Μέγιερς. Χωρίς να αποκαλύψω πολλά από τη συναρπαστική υπόθεση του έργου -μια ευθεία αναφορά στο βιβλίο «Έγκλημα και τιμωρία», του Ντοστογιέφσκι- πρόκειται για το εξής: Οι πρωταγωνιστές, δυο προικισμένα από τη φύση αιλουροειδή, καταδικασμένα ωστόσο να παραμείνουν στα αζήτητα της ζωής. Με την αρχή...Eνα κρυφό δάκρυ(Una furtiva lagrima) για δυο αυτοκαταστροφικά πλάσματα
-
Κανονικοί» άνθρωποι- 3+1 υπέροχες εκδοχές του Έλληνα
«Κανονικοί» άνθρωποι- 3+1 υπέροχες εκδοχές του Έλληνα Ελληνικότητα, μια έννοια, σχεδόν υπό διαπραγμάτευση. Άλλοι βρίσκουν ότι μας λείπει και άλλοι ότι μας περισσεύει. Μια έννοια εν πολλοίς ακαθόριστη και δεκτική ποικίλων ερμηνειών. Και που, όμως κανονικά, θα έπρεπε να είναι αχρείαστη και μάλιστα ως καίριο χαρακτηριστικό του Έλληνα. Όπως ο Ιταλός, για παράδειγμα, δεν μιλάει για Ιταλικότητα ή ο Σουηδός για Σουηδικότητα… Ψηλαφητό στις παρυφές της, το σημερινό κείμενο, με τα άλλα δυο που θα ακολουθήσουν να αγγίζουν τον πυρήνα της. Ελπίζω να βρείτε κάτι ενδιαφέρον σ’ αυτά. Καλή ανάγνωση. «Κανονικοί»... -
Ένα πορτρέτο - ψυχογράφημα του Έλληνα
Μια σκιαγράφηση του σύγχρονου Έλληνα, μέσα από δώδεκα σύντομες επισημάνσεις. (Ορισμένες βιωματικής αφετηρίας, άλλες, σημειώσεις προσεκτικού αναγνώστη). Πιστεύω ότι θα ήταν ενδιαφέρον, έτσι σαν παιχνίδι, μετά την ανάγνωση της ανάρτησης, να εκφράζατε την προσωπική σας άποψη. Πώς το βρήκατε; Αυστηρό ή επιεικές Δίκαιο ή άδικο; Και κυρίως: Εύστοχο ή άστοχο; Προσβλέποντας στην ανταπόκρισή σας, Χαιρετώ, ευχαριστώ, Γ. Ένα πορτρέτο - ψυχογράφημα του Έλληνα 1. Οι Έλληνες δεν είμαστε τόσο κακοί όσο μας νομίζουν, ούτε τόσο καλοί όσο νομίζουμε εμείς. 2. Η απουσία μνήμης, ένα διαχρονικό εθνικό χαρακτηριστικό μας. Αποτέλεσμα του...
fteri-fthiotidos.gr All rights reserved