Αναφορές για τη περιοχή μας από το βιβλίο

Σελ.25......Οι περισσότεροι ξενόφερτοι ήρθαν από τη Φθιώτιδα, την Ευρυτανία και τα ορεινά χωριά των Αγράφων και του Κόζιακα. Οι οικογένειες Μαγόπουλου, Λυκοτσέτα και Τρίγγα π. χ. ήρθαν από την Γιαννιτσού Φθιώτιδας. Οι οικογένειες Πολύζου και Μόσχου από τον Ασβέστη επίσης της Φθιώτιδας. Οι οικογέ­νειες Μπούρα από Μακρυράχη (Καΐτσα), Καλιώρα — Καραΐσκου — Στεφανή από Λυτόσελο, Γιαννακάκη από Περίβλεπτο, Κίσσα από Άγιο Σώστη — Σπερχειάδας,Ευσταθιου απο Φτερη ,Σαντάρμη από Αρχάνι, Μπενίση από Πάπα κ.λ.π.

Σελ 27....Πρέπει να σημειώσω ότι εγώ μαζί με τον Τάσο Ευσταθίου που ήταν σιο λόχο πολυβόλων και τον Κώστα Δημ. Λυκοτσέτα, είχαμε επιστρατευθεί τον Αύγουστο του 1940 και ανήκαμε σε διαφορετικές κλάσεις. Με τις κλάσεις 1936-38 και 1939 και με τους στρατεύσιμους του 1940, σχηματίστηκε ένα σύνταγμα πλήρες με δύναμη πάνω από 4.000 άνδρες και στάλθηκε στην Ήπειρο. Διοικητικά ανήκαμε στην 8η μεραρχία Ιωαννίνων και καλύπταμε το μέτωπο από Καλπάκι και μπροστά. Το Ιο τάγμα είχε σταλεί στον παραθαλάσσιο τομέα.

Σελ 29...Νύχτα και άοπλοι πια περάσαμε τις κεντρικές αρτηρίες που κινούνταν τα στρατεύματα κατοχής και μόλις έφεξε, συνεχίσαμε πεζοπορώντας από Βουλγαρέλι — Άγναντα - Πράμαντα και Καλαρρύτες. Ύστερα από κοπιαστικές πορείες, νησπκοί πολ­λές φορές και ταλαιπωρημένοι, ο γράφων, Κώστας Λυκοτσέτας, Τάσος Ευσταθίου, Παναγιώτης Θεοδοσόπουλος και άλλοι τσολιάδες από άλλες περιοχές, πέσαμε στο Κνίσοβο όπου φά­γαμε γάλα ύστερα από πολύ καιρό που μας έδωσε κάποιος κτη­νοτρόφος, αφού του χαρίσαμε μια κουβέρτα....

Και μια προσωπικη αφιερωση που δεν εχει σχεση με τη Φτερη

Σελ 275-283....

ΜΑΚΡΥΡΡΑΧΗ (ΚΑΙΤΣΑ)

| Το χωριό Μακρυρράχη βρίσκεται σία σύνορα των νομών Φθιώτιδας και Καρδίτσας. Σήμερα ανήκει στον πρώτο νομό και υπάγεται στην επαρχία Δομοκού. Στην κατοχική περίοδο είχε περίπου 270 οικογένειες με 1300 κατοίκους. .· Όπως όλα τα χωριά της περιοχής έδωσαν πολλές θυσίες και πρόσφεραν ανεκπμητες υπηρεσίες στον αγώνα τόσο στην κατοχή όσο και στον εμφύλιο, έτσι και η Μακρυρράχη ήταν απ' τα ανταρτοχώρια της περιοχής.

Το χωριό είχε έναν πυρήνα μελών του Κ. Κ. Ε. που οργάνω­σε την Εθνική Αντισταση. Οργανωτές θεωρούνται οι: Παπαϊωάννου Χρήστος, Ψαλίδας Θόδωρος, Τσιάγκας Θανάσης, Μπίκας Θανάσης, Τσεκούρας Βασίλης κ.ά.

Το 1940-1941, στο Αλβανικό Μέτωπο σκοτώθηκαν οι:

1. Βλαχάκης Γιώργος.

2. Ψαλίδας Αντώνης.

Στον Ε.Λ.Α.Σ. εντάχθηκαν οι παρακάτω: Αναστασίου Χρή­στος του Ν., Γουρούνας Χρήστος του Κ., Δραγούνης Θανάσης του Γ., Ελευθερίου Γιώργος του Δ., Κούτσικας Κώστας του Θ., Μπέκας Γιώργος του Δ., Μπολούζος Γιώργος, Οικονόμου Απο­στόλης, Παπαγεωργίου Σταύρός·, Σανίδας Δημήτρης, Σανίδας Γιάννης του Γιώργου, Τσιάγκας Βασίλης, Ψαλίδας Δημήτρης Κ. ά.

Στον εφεδρικό Ε.Λ.Α.Σ. υπηρέτησαν 31 αγωνιστές και η συντριπτική πλειοψηφία απ' αυτούς αργότερα εντάχθηκαν στο Δ. Σ. Ε.

Το χωριό στην περίοδο της κατοχής ήταν το ορμητήριο τό­σο του εφεδρικού, όσο και του μόνιμου Ε.Λ.Α.Σ., στους αγώνες τους κατά των στρατευμάτων κατοχής της περιοχής για σαμπο­τάζ, ανατίναξη γεφυριών, σιδηροδρομικής γραμμής κ. λ. π.

Το Γενάρη του 1943 οι Γερμανοί σε επιδρομή σιο χωριό, σκότωσαν τον εργάτη της σιδηροδρομικής γραμμής, Βαρβατάκη Βαγγέλη. Λίγο αργότερα, από μυδραλιοβολισμό αεροπλά­νων, σκοτώθηκε ο Παπακωνστανπνου Μήτσος. Έπειτα από λί­γες μέρες έγινε εκκαθαριστική επιχείρηση των Γερμανών και καταστράφηκε το χωριό σχεδόν ολοκληρωτικά. Τα ντουβάρια και τα λίγα σπίτια που απόμειναν, έδειχναν τα χνάρια του πα­λιού όμορφου χωριού. Τον τυφλό Ντέρη Θανάση που βρήκαν, τον κρέμασαν στο καμπαναριό της εκκλησίας.

Τον Οκτώβρη του 1943, σαράντα Γερμανοί επέδραμαν στον κάμπο όπου εργάζονταν οι κάτοικοι και σκότωσαν έξι άτο­μα, τους:

1. Καραΐσκο Γιώργο του Κώστα.

2. Κούτσικα Θανάση του Νίκου.

3. Μιχαήλ Βασίλη του Γιάννη.

4. Οικονόμου Θανάση του Γιώργου.

5. Πέτρου Γιώργο του Γιάννη.

6. Σανίδα Κώστα του Μήτσου.

Επίσης στις 1-8-1944 από μυδραλιοβολισμό αεροπλάνων σκοτώθηκε ο Γουρούνας Χαρίλαος.

Ύστερα απ' αυτά ο πληθυσμός του χωριού αναγκάστηκε να μετακινηθεί πάνω απ' την Παλιοκαΐτσα, κάπως μακρύτερα από το συγκοινωνιακό αυτό άξονα, για να μπορούν έτσι οι κάτοικοι ν' αποφεύγουν την εκδικητική μανία των κατακτητών.

Τα σαμποτάζ του Ε.Λ.Α.Σ., όπως ανέφερα παραπάνω κατά μήκος της σιδηροδρομικής γραμμής, ήταν καθημερινό σχεδόν φαινόμενο. Ένα απ' αυτά ήταν και η ανατίναξη της γαλαρίας του Κούρνουβου σης 1-2 του Ιούνη 1943, με την καταστροφή μιας ολόκληρης αμαξοστοιχίας στην οποία σκοτώθηκαν 550- 600 Ιταλοί στρατιώτες και αξιωματικοί και χάθηκαν μεγάλες πο­σότητες πολεμικού υλικού.Οι κατακτητές σε αντίποινα εκτέλεσαν σης 6 Ιούνη 1943, εκατόν έξι πατριώτες, που πήραν από το στρατόπεδο της Λάρι­σας. Σε ανάμνηση των δολοφονηθέντων πατριωτών, στο χώρο της εκτέλεσης έγινε μνημείο με τη φροντίδα και τη δαπάνη του συλλόγου Δομοκιτών που πρόεδρος του τότε ήταν ο δικηγόρος Ηρακλής Καρυώτης απ' την ΟμΒριακή.

Στο απέριττο αυτό μνημείο ο επισκέπτης διαβάζει με πολύ συγκίνηση τα παρακάτω λόγια, τα αφιερωμένα στους πεσόντες από τον ποιητή της Ρωμιοσύνης, τον μεγάλο Γιάννη Ρίτσο:

ΕΠΙΤΥΜΒΙΟ

Όχι κραυγές και κλάματα, ιερή σιγή να φέξει το χώρο ετούτο που έπεσαν οι άγιοι 106, γερόντοι και ανταρτόπουλα — παιδιά της Ρωμιοσύνης κάθε όνομα κ' ένα σπαθί κ' ένα άστρο αδελφοσύνης ωσότου να 'ρθει η λευτεριά στάρι κι ανθό να σπείρει και το θλιμμένο Κούρνοβο να στήσει πανηγύρι κ' οι 106 αδούλωτοι, για πάντα αναστημένοι, φρουροί του δίκιου να ορθωθούν μέσα στην οικουμένη.

Αθήνα 25-11-78 Γιάννης Ρίτσος

Στο Δ. Σ. Ε εντάχθηκαν ή επιστρατεύθηκαν και υπηρέτησαν πάνω από 80 μαχητές και μαχήτριες και ανάμεσά τους αρκετοί ελασίτες διακεκριμένα παλικάρια και αξιωματούχοι του λαϊκού αυτού στρατού.

Στον εμφύλιο 1946-1949 έχασαν τη ζωή τους οι παρακάτω αγωνιστές και αγωνίστριες, μαχητές και μαχήτριες του Δ.Σ.Ε.:

1. Γουρούνας Χρήστος του Κώστα. Έπεσε στο Μαύρο Λιθάρι το 1947.

2. Γουρούνα Κατίνα του Δημήτρη. Έπεσε στην Αγιά το Σεπτέμβρη του 1948.

3. Δαλιάνης Θανάσης του Γιώργου. Μέλος του Κ. Κ. Ε. σκοτώθηκε το 1948.

4. Δέρης Γιώργος του Βασίλη. Σκοτώθηκε το 1948 στο Γράμμο

5. Δέρης Θανάσης του Βασίλη, μικρότερος αδερφός του Γιώργου. (Εδω υπαρχει ενα λαθος.Ο Θανασης δεν σκοτωθηκε στο βουνο,συνεληφθη το 1949 περασε απο στρατοδικειο σαν συνδεσμος και εκτελεστηκε στη Λαρισα το 1950 αν και ανηλικος)

6. Ζαβός Παναγιώτης του Κώστα.

7. Καρανούτσος Γιάννης του Κώστα.

8. Κόκκινος Μήτσος.

9. Κολοκύθας Ηλίας, σκοτώθηκε σε μάχη στην Ομβριακή το Γενάρη του-1949. Μέλος του Κ. Κ. Ε.

10. Κουτρουμπάνου Μαρία.

11. Κούτσικας Γιώργος του Ηλία. Πέθανε στη φυλακή στα Τρίκαλα.

12. Κούτσικα Κουλά του Θανάση.

13. Κούτσικας Κώστας του Θανάση.

14. Λάζος Γιώργος του Δημήτρη.

15. Λουκάς Μήτσος του Αποστόλη. Μέλος του Κ.Κ.Ε., σκο­τώθηκε το 1948.

16. Λούκα Χριστίνα του Αποστόλη.

17. Μαντάς Χρήστος του Γιάννη.

18. Μόσχος Γιώργος του Χρήστου.

19. Μπέκος Χαράλαμπος.

20. Μπίκάς Μήτσος.

21. Μπρούζας Μήτσος του Γιάννη.

22. Οικονόμου Κώστας του Θανάση και της Μαριγούλας. Χάθηκε το 1948.

23. Πάπαγεωργίου Γιώργος του Στέλιου. Μέλος του Κ.Κ.Ε., έπεσε το 1948.

24. Παπαστυλιανού Κατίνα του Γιώργη. Από την Καΐτσα — Καρδίτσας. Πήρε μέρος στον ένοπλο αγώνα

του Δ. Σ. Ε. Από τις πρώτες αντάρτισσες του Δ. Σ. Ε. Πολέμησε παλικαρίσια. Μέλος του Κ. Κ. Ε. Στις 28.9.1948 ονομάστηκε με πρόταση του ΚΓΑΝΕ Ανθ/γός Πεζικού και σης 27.11.1948 της έγινε προαγωγή σε υπολ/γό. Έπεσε στη μάχη του Βάλτου το Μάρτη του 1949.

25. Πέτρου Μαρίκα του Γιάννη. Έπεσε στο Μάλι-Μάδι το 1948.

26. Σαμαρά Κούλα του Νίκου. Έπεσε στο Σινιάτσικο το 1948.

ϊ. 1. Τον Κουτσικα Κώσια του Θανάση ψευδ. «Αχιλλέας», τον αναφέρει ο Φάνης Σαπρίκης που περιγράφει τη μεταφορά τραυματιών από Ροσκά Ευρυτα­νίας σιην Σπινάσα-Νεράιδα, το Σεπτέμβρη του 1948. Μαχητής της 144 Ταξιαρ­χίας του Δ.Σ.Ε., εντάχθηκε σε ομάδα ελεύθερων σκοπευτών και σκοτώθηκε από νάρκη πάνω στο Βελούχι στην τοποθεσία «Άγιος Παντελεήμων». Βλ. Κο­σμά Σούφλα: «Λαβωμένοι» σελίδες 64-65.

[2] Στο Βιβλίο του Τάκη Ψημμένου «Αντάρτες στ' Άγραφα» σελ. 244, ανα­φέρεται όπ ανάμεσα στους νεκρούς του Δ.Σ.Ε., ήταν και η υπολοχαγός Κατίνα Παπαστυλιανού, που κατάγονταν από το χωριό Καΐτσα — Καρδίτσας.

27. Σανίδας Γιάννης του Γιώργου.3 Παρακάτω παραθέτω σύντομο Βιογραφικό σημείωμα του αγωνιστή που σκοτώθηκε το 1949 στο Γράμμο.

28. Σπορνιάς Γιώργος του Παρασκευά. Πέθανε στο νοσοκομείο της Βωβούσας το 1948.

29. Σπορνιάς Σεραφείμ του Παρασκευά.

30. Τσαμασιώτης Μήτσος.

31. Τσαμασιώτη Σταυρούλα αδελφή Μήτσου.

32. Τσεκούρας Αλέκος του Ηρακλή.

33. Τσεκούρα Βαγγελιώ του Θανάση.

34. Τσεκούρας Βασίλης του Σταύρου. Απ' την Καΐτσα Δομοκού. Μέλος του Κ. Κ. Ε. και κομματικό στέλεχος της περιοχής του. Πήρε μέρος στον απελευθερωτικό αγώνα της πρώτης κατοχής. Καταδιώχτηκε μετά τη Βάρκιζα γιατί πάλαιψε ενάντια στην Τρομοκρατία και για συμφιλίωση του λαού. Υπηρετώντας κατόπιν σε στρατιωηκή μονάδα της Λάρισας πιάστηκε, παραπέμφθηκε σε δίκη με ψεύτικες κατηγορίες, καταδικάστηκε σε θάνατο και μαζί μ' άλλους φαντάρους εκτελέστηκε στη Λάρισα το 1946. Στη δίκη και στην εκτέλεση τήρησε συνεπή στάση ηρωικού λαϊκού αγωνιστή.

35. Τσεκούρα Αφροδίτη του Σταύρου. Χάθηκε το 1949 στην Ήπειρο.

3. Από τα πιο διαλεχτά παληκάρια που πήραν μέρος στην Εθνική Αντίσταση και στο Δημοκρατικό Στρατό Ελλάδας (Δ.Σ.Ε.), ήταν και ο Σανίδας Γιάννης του Γιώργου" (ψευδώνυμο Γιάγκος). Γεννήθηκε το 1920 στην Καΐτσα του Δομοκού. Υπηρέτησε την κλάση του 1940-1941 στη χωροφυλακή. Η σχολή χωροφυλακής μεταφέρθηκε στην Κρήτη και εκεί βρέθηκε ο ίδιος με την κατάληψη της χώρας μας απ' τους Γερμανούς. Κρατήθηκε στο νησί απ' τους κατακτητές και με την απόλυσή του, στάλθηκε στη διοίκηση χωροφυλακής Λαμίας το 1941. Το 1942 φεύγει από τη χωροφυλακή και κατατάσσεται στον Ε. Λ. Α. Σ. Ρούμελης. Πάλεψε εναντίον των κατακτητών σ' όλη τη διάρκεια της κατοχής με το όπλο στο χέρι μέχρι την Παράδοση των όπλων με τη συμφωνία της Βάρκιζας. Στο τέλος Μάη με αρχές Ιούνη 1946, κατατάχτηκε στο Δ. Σ. Ε. — τμήμα Μπελή — μαζί με τους χωριανούς του Αναστασίου Χρήστο (Κριμπονά) και Κουτρούμπα Νίκο (Κουρεμένο). Πήρε μέρος στη μάχη που δόθηκε σης 5 Ιούνη 1946 στο Ψηλό Κοτρόνι, καθώς και σε μια σειρά μάχες στη διάρκεια του εμφύλιου. Είχε τελειώσει τη δεύτερη σειρά Αξιωματικών του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας. Υπηρέτησε με το Βαθμό του διμοιρίτη και λοχαγού. Άξιο παληκάρι-μαχητής, έπεσε στις 21-8-1949 στο Παπούλι του Γράμμου. Σήμερα, από τους τρεις πρωτοπόρους αγωνιστές της Καΐτσας ζει μόνο ο Αναστασίου Χρήστος.

36. Τσιάγκας Κώστας του Χρήστου. Χάθηκε το 1949 στην Ήπειρο.

37. Τσολφάς Ηλίας του Γιάννη. Σκοτώθηκε το 1949 με τον αδερφό του Κώστα στα Δερελιώτικα αμπέλια.

38. Τσολφάς Κώστας του Γιάννη.

39. Χατζηαργύρης Αποστόλης του Γιάννη σκοτώθηκε στη Ρούμελη.

40. Χατζηβασιλείου Μιχάλης του Μήτσου.

41. Ψαλίδας Αχιλλέας του Χαρίλαου.

42. Ψαλίδας Δημήτρης του Παναγιώτη, ψευδώνυμο «Βλάχος». Γεννήθηκε το 1919. Μέλος του Κ.Κ.Ε. Εντάχθηκε στον Ε.Λ.Α.Σ., από τους πρώτους μαχητές του Δ.Σ.Ε., Λοχαγός πεζικού. Έπεσε στο Βίτσι στα τέλη του 1948.

43. Ψαλίδα Παναγιώτα του Γιάννη.

Σης Ανατολικές χώρες κατέφυγαν ως πολιτικοί πρόσφυγες, οι παρακάτω αγωνιστές και αγωνίστριες:

1. Αναστασίου Χρήστος του Νίκου στην Τασκένδη.

2. Αργύρης Αποστόλης του Γιώργου, στην Τασκένδη.

3. Αργύρη Ευθυμμία του Κώστα, στην Τασκένδη.

4. Γουρούνας Κώστας του Μήτσου, στη Βουλγαρία.

5. Γουρούνα Γεωργία, σύζυγος Κώστα, στη Βουλγαρία.

6. Δέρη Πολυξένη του Βασίλη στην Τασκένδη.

7. Δραγούνης Ηρακλής του Γιώργου, στην Τασκένδη.

8. Ζαβού Κατίνα του Κώστα στην Βουλγαρία.

9. Καπάλας Γιώργος του Δημήτρη, στη Ρουμανία, Δικηγόρος, παλιό κομμαηκός στέλεχος, δούλεψε στον κομμαηκό μηχανισμό του Κ.Κ.Ε. στη Ρουμανία.

Ο σ. Καπάλας Γιώργος ανήκει στη γενιά που πέρασε απ' τον πειθαρχικό ουλαμό Καλπακίου που ιδρύθηκε το 1924 και διαλύθηκε το 1934 ύστερα από διεθνή κατακραυγή τότε. Έχει χαρακτηρισθεί ο τόπος αυτός ως η Μακρόνησος της εποχής εκείνης. Από 'δω πέρασε και ο Θανάσης Κλάρας ο κατοπινός καπετάνιος του Ε.Λ.Α.Σ. Άρης Βελουχιώτης το 1925 σαν «τιμωρημένος» στρατιώτης κληρωτός. Όποιος πήγαινε εκεί περνούσε αφάνταστα Βασανιστήρια και ταλαιπωρίες έτσι που έπαιρνε από κει απολυτήριο κυριολεκπκά σακατεμένος γιατί το χειμώνα τους υποχρέωναν να περνούνε τα κρύα νερά του ποταμού ξυπόλυτοι, να κουβαλούν 20 τενεκέδες νερό ο καθένας για να ποτίζουν τα τηλεγραφόξυλα λέγοντάς τους οτι: «όταν ανθίσουν αυτά τα ξερά ξύλα θα γίνει και στην Ελλάδα

κομμουνισμός» για να τους σπάσουν το ηθικό και άλλα πολλά. Αυτά τα Μεσαιωνικά βασανιστήρια τα γεύτηκε όλα ο αγαπητός μας σύντροφος Καπάλας Γιώργος.

10. Καραΐσκου Σταυρούλα του Κώστα, σύζυγος του αγωνιστή Χαριζόπουλου Αντώνη στην Πολωνία.

11. Καρασίκη Θωμαή του Κώστα, στην Πολωνία.

12. Καρασίκη Παρασκευή του Ανδρέα, στην Τασκένδη.

13. Κουτρούμπας Αριστείδης του Βασίλη, στην Τασκένδη.

14. Κουτρούμπας Νίκος του Βλαστού, στέλεχος του Κ.Κ.Ε., στην Ουγγαρία.

15. Κουτριμπάνος Κώστας του Γιώργου, στην Τασκένδη.

16. Κούτσικας Δημήτρης του Θανάση, στην Τασκένδη.

17. Κούτσικα Νίκη του Αντώνη, στην Τασκένδη.

18. Κούτσικα Παναγιώτα του Θανάση, στην Τασκένδη.

19. Παπαδή Κατίνα του Μήτσου, στην Τασκένδη.

20. Παπαδοκοτσώλης Αποστόλης του Γιάννη, πέθανε στην Τασκένδη.

21. Παπαδοκοτσώλη Βαγγελιώ του Κώστα, στην Τασκένδη.

22. Παπαθεοδώρου Γιώργος του Κώστα, στην Πολωνία.

23. Παπαθεοδώρου Θωμαή, σύζυγος Γιώργου, στην Πολωνία.

24. Παπαθεοδώρου Μαρία σύζυγος του αγωνιστή Δημήτρη Καρκάνη από το Περιβόλι — Δομοκού στην Πολωνία.

25. Παπαθεοδώρου Κώστας του Γιώργου, στην Πολωνία.

26. Παπαθεοδώρου Δημήτρης του Γιώργου, στην Πολωνία.

27. Παπαθεοδώρου Ηλίας του Γιώργου, στην Πολωνία.

28. Παπαθεοδώρου Φωτεινή του Γιώργου, στην Πολωνία.

Και τα πέντε παιδιά του Γ. Παπαθεοδώρου, ανήλικα τότε,

πέρασαν στην Αλβανία και από κει στην Πολωνία.

29. Παπαστυλιανού Όλγα του Γιώργη, στην Τασκένδη.

30. Σανίδας Ηλίας του Γιώργου, στην Κρακοβία Πολωνίας.

31. Τσεκούρας Νίκος του Ηρακλή, στην Τασκένδη.

32. Τσεκούρας Κώστας, πέθανε στην Ρουμανία.

33. Τσιάγκας Βασίλης του Κώστα, στην Τσεχοσλοβακία.

34. Τσολφάς Γιάννης του Κώστα, σιην Τασκένδη.

35. Τσολφάς Παύλος του Κώστα, στην Τασκένδη.

36. Χατζηβασιλείου Κούλα στην Τασκένδη.

Φυλακίστηκαν — εξορίστηκαν: Δραγούνη Φωτεινή, Κόκκινος Αριστοτέλης, Μπίκας Γιώργος, Παπαθεοδώρου Θανάσης, Παπαστυλιανού Αμαλία, Πάντζας Γιάννης, Πατρίδας Μήτσος, Τσιάγκας Βασίλης, Τσιάγκα Ελευθερία, Τσιάγκας Θανάσης, Τσιάγκας Χρήστος, Ψαλίδας Γιάννης και άλλοι.

Σελ.313....Όπως μου αφηγήθηκε ο εξάδερφός μου Γρηγόρης Τσιουμας, αδελφός του Γιάννη και Λάμπρου που χάθηκαν στον εμ­φύλιο, μαχητής κι αυτός του Δ.Σ.Ε., στο Περιβόλι (Δερελι) έχουν χαθεί πολλοί αγωνιστές του Δ. Σ. Ε. Μόνο σε μία μέρα την άνοιξη του 1949 απ' τα αεροπλάνα σκοτώθηκαν 14 αγωνιστές. Περιγρά­φει ακόμα πώς έθαψε με τα ίδια του τα χέρια τον δολοφονημέ­νο αδερφό του Γιάννη και τον αποκεφαλισμένο εξάδερφό του Νίκο Τσιούμα. Ιδιαίτερα πολλοί αγωνιστές χάθηκαν το Μάη- Ιούλη 1949.Εδώ επίσης σκοτώθηκε κι ένας πολύ αγαπητός μου φίλος ο Βαγγέλης Παραπέρας, από τη Φτέρη Φθιώτιδας. Υπηρετήσαμε μαζί κληρωτοί στην ίδια ομάδα στο 42 σύνταγμα ευζώνων Λα­μίας και στο Αλβανικό Μέτωπο.

Σελ.359-360

ΤΟ ΠΕΡΑΣΜΑ ΤΩΝ ΥΠΟΛΕΙΜΜΑΤΩΝ ΤΟΥ Κ.Γ.Α.Ν.Ε. ΤΟΥ Δ.Σ.Ε. ΣΤΗΝ ΑΛΒΑΝΙΑ

Σε τούτο το γραπτό αναφέρω και τους Πολιτικούς Πρόσφυ­γες, αγωνιστές και αγωνίστριες που πέρασαν στις Ανατολικές Χώρες απ' τα χωριά που περιγράφω, και που ξεπερνούν τους πεντακόσιους. Ένα μέρος απ' αυτούς τα χρόνια που προηγή­θηκαν ανέβηκαν στο Γράμμο-Βίτσι πολέμησαν εκεί και πέρα­σαν στην Αλβανία με την κατάρρευση του Μετώπου. Ένα ση­μαντικό μέρος των μαχητών και μαχητριών του Δ. Σ. Ε. τον καιρό της υποχώρησης των δυνάμεων του παραπάνω Μετώπου, βρέ­θηκε στη Νότια Ελλάδα και βγήκαν έξω από το Σεπτέμβρη μέ­χρι Δεκέμβρη του 1949. Γι' αυτό θεώρησα σκόπιμο να περι­γράψω την πορεία ενός τμήματος όπως την έζησε ένας απλός και μη επώνυμος αγωνιστής και που η διήγησή του έπεσε στα χέρια μου από άτομο που συμμετείχε στην πορεία αυτή, γιατί ο σύντροφος μας σήμερα δε ζει. Παράλληλα πολλά απ' αυτά επι­βεβαιώθηκαν από αγωνιστές που συμμετείχαν στη διαδρομή.

Απ' το χώρο των Αγράφων με την πτώση του Γράμμου ξε­κίνησαν για την Αλβανία οι παρακάτω αποστολές: Ένα τμήμα με τη διοίκηση της I Μεραρχίας, Φλωράκης Χαρίλαος (Γιώτης) και Μπελογιάννης Νίκος. Ακολούθησε τμήμα των Μεταξά-Καραγιώργη Στάθη με πάνω από ,100 αγωνιστές και αγωνίστριες και στο οποίο προσκολήθηκαν πάνω από 35 σύντροφοι απ' το κινητό νοσοκομείο που ήμουνα υπεύθυνος. Συγκροτήθηκαν στη συνέχεια και άλλα τμήματα-αποστολές για το Βορρά. Ακο­λούθησε η αποστολή της διοίκησης της II Μεραρχίας με τους Αθανασίου Γιώργο — Ασπρίδη Βασίλη και Υφαντή. Εδώ ήταν και ο Στεφανάτος Γεράσιμος με τον Καρκάνη Μήτσιος από Δερελή Δομοκού. Ακολούθησε η αποστολή των συντρόφων του Αβραάμ στην οποία προσκολήθηκαν και 6 άτομα απ' το δικό μου τμήμα. Μεταξύ αυτών και ο αγωνιστής Μπέης Βασίλης από το Ζάρκο Τρικάλων τραυματίας. Στη συνέχεια τέλος Σεπτέμβρη συγκροτήθηκε το τμήμα-αποστολή των Γάτσου-Κουτμάνη Κώστα από Σούρπη στους οποίους έδωσα δύο οπλοπολυβόλα απ' τον Κρυμμένο οπλισμό που μου είχε αφήσει ο Σ. Γιώτης και προσκόλησα σ' αυτούς — 5 συντρόφους ενώ μου πήρανε και ένα μουλάρι, το σφάξανε θυμάμαι και το φάγανε. Μετά απ' αυτούς σης 24 Οκτώβρη έφυγε το δικό μας τμήμα που γράφω παρακάτω. Μετά από μας ακολούθησαν οι αποστολές των Χουλιάρα Γιώργου (Περικλή), Ραφτόπουλου Γιώργου κ.λ.π. Σ' αυτές τις τελευταίες αποστολές ήταν και πολλοί γνωστοί μου αγωνιστές όπως: Βλαχογιώργος Θανάσης (Κούμαρος) και Στέλιος Μασιάλας από Άνω Αγόργιανη Δομοκού, ο Καραπλιός Στάθης από Πελασγία, ο Αρκούδας Μήτσος από Φτέρη Φθιώτιδας,

ο Συντήλας Σταύρος από Φθιώτιδα, Πουπάκης από Πουγκάκια Ευρυτανίας και άλλοι πολλοί αγωνιστές απ' την περιοχή μας.

Σελ.367... Στο τμήμα αυτό συνάντησα και το σ. Καλαμάρα Γιώργο από Παλιοβράχα Φθιώτιδας και άλλους αγωνιστές. Εδώ Βρήκαμε καλαμπόκι και σταφύλια με τα οποία καλύψαμε τη μεγάλη μας πείνα. Έβγαλα και ένα σκίτσο για το δρομολόγιο που έπρεπε να ακολουθήσουμε από χάρτη που είχε ο σ. Καραπάνος και που πολύ με Βοήθησε στη διαδρομή μας για Αλβανία.....