Φτέρη
Υπήρχαν 3 μύλοι. Στο ρέμα Καραπιάνι και στη θέση «Κάτω Μαυροράχη» λειτουργούσε μέχρι το 1956 βακούφικος παλιός μύλος. Τελευταίοι μυλωνάδες οι Γεώργιος Ευσταθίου και Δημήτριος Μπαρμπούνης. Με το ίδιο νερό λειτουργούσε πιο κάτω ντρεστίλα και μαντάνι. Με νερό από το Καβρόρεμα λειτούργησαν και οι μύλοι των Χρήστου Χαψιά (μέχρι το 1956) και Δημητρίου Σταμοκώστα. Οι μύλοι αυτοί ήταν χειμωνιάτικοι. Το καλοκαίρι οι Φτεριώτες άλεθαν στη Λευκάδα.
Απόσπασμα από τό βιβλίο Ο Γουλινάς καί τά χωριά του: Κανέλλος Κ.Βασίλης
Οι αλευρόμυλοι της Φτέρης
Σύμφωνα με την τοπική παράδοση στο πατρογονικό χωριό, στη σημερινή Άνω Φτέρη υπήρχαν αλευρόμυλοι σταδιακά σε τρία σημεία.
1. Στη Σουμπασίνα, ο οποίος, όπως φαίνεται κινούνταν από τα νερά των δύο πηγών Πουρί και Πολυνέρι και λεγόταν «ο μύλος του Μίχα». (Αφήγηση Κ. Πετσάλα).
2. Του Δημητρέσσα, που ήταν στη δεξιά όχθη στο ρεύμα «Κανακάρη» λίγο πιο πάνω απ’ τον Αϊ–Θανάση και κινούνταν από το νερό του ρεύματος. Για το μύλο αυτό έχουμε δύο μαρτυρίες. Η μία αφορά το επί πολλά χρόνια εκτιθεμένο συμπαγές μυλολίθι, λείψανο του μύλου στην εν λόγω θέση και η άλλη αφορά το πρακτικό των ορίων μεταξύ Φτέρης και Παλαιοβράχας κατά το 1933.
3. Ο μύλος του Κων. Σωτ Σταμοκώστα, ο οποίος βρισκόταν πάνω και ανατολικά της πηγής Μυλωνόβρυση εντός του οικισμού της Άνω Φτέρης. Λειτούργησε μεταξύ των ετών 1900 και 1923 και ασφαλώς από τα νερά των πηγών Πουρί και Πολυνέρι. Παράλληλα και με δική του εφεύρεση λειτουργούσε βιοτεχνία κατασκευής καλαποδιών, βασικό βοήθημα των υποδηματοποιών για τα νούμερα και τις φόρμες των νεοκατασκευασμένων υποδημάτων. Παρήγαγε περί τα 15 ζεύγη ημερησίως και τροφοδοτούσε τους τεχνίτες της ευρύτερης περιοχής και της Λαμίας.(Αφήγηση Δημ. Γ. Σταμοκώστα 1980).
4. Ο μύλος της Μαυρόρραχης, ο οποίος ήταν ιδιοκτησίας του τσιφλικά Κων. Τσιάκα και ο οποίος
παραχωρήθηκε στην εκκλησία, όταν αυτός απήχθηκε από τους ληστές και αναγκάστηκε να πωλήσει τον Κοδετσά, για να καταθέσει τ’απαιτούμενα λύτρα με
αντάλλαγμα τη ζωή του. Οι πρώτοι μυλωνάδες που λειτούργησαν το μύλο αυτό ήταν οι: Κανούτος από Σπερχειάδα, ΜπουρμπούνηςΣωτ.
και Ευσταθίου Ευστάθιος η Σταθάκης από Φτέρη, Γεωργούλας (Παπαδήμας) από Λευκάδα, Κοσμάς από Παλαιοβράχα Ευσταθίου Γεώργιος
και Λαγός Κων. από Φτέρη, περιστασιακά ίσως και άλλοι. Ο μύλος διέθετε και νεροτριβή (τρεστίλα) στην οποία γινόταν η κατεργασία των χοντρών μάλλινων υφασμάτων από το νερό, που έπεφτε επάνω τους με δύναμη, τα οποία και καθάριζε από τις σκόνες και λοιπές ακαθαρσίες.
Καταβλήθηκαν έντονες προσπάθειες, τόσο από την Κοινότητα, όσο και από το Σύλλογο των απανταχού Φτεριωτών προς την αρμόδια Εφορεία αρχαιοτήτων Βόλου και το Υπουργείο Πολιτισμού, να κηρυχθεί διατηρητέο μνημείο και να αναπαλαιωθεί, αλλά οι προσπάθειες απέδωσαν μόνο ως προς το πρώτο σκέλος.
Δεν είναι γνωστό το πότε κτίστηκε αυτός ο μύλος με την νεροτριβή. Εκείνο όμως που είναι γνωστό είναι ότι αυτά τα συγκροτήματα αποτελούσαν σπουδαίες επιχειρηματικές μονάδες, οι οποίες, κατά τη διάρκεια της τουρκοκρατίας, ανήκαν στον Μπέη ή Αγά του τσιφλικιού και
αργότερα στους αντίστοιχους Έλληνες αγοραστές των τσιφλικιών (cift lik) ή παραχωρούνταν ή αγοράζονταν από τις εκκλησίες και ονομάζονταν βακούφικο (vakif).
5. Ο μύλος του κτήματος τουΑϊ–Γιάννη, η λειτουργία του οποίου παραχωρήθηκε το 1912 δωρεάν από τους νέους ιδιοκτήτες στο Βαγγέλη Σακελλάρη, σαν ανταμοιβή των πολύτιμων υπηρεσιών και προσπαθειών του για την αγορά του κτήματος από τον τσιφλικά Μαυροδήμο.
6. Ενδιάμεσα και περί το 1900 έγιναν προσπάθειες κατασκευής μύλου στον κάμπο, στη θέση Παπόγουρνα, ο οποίος θα λειτουργούσε για ολόκληρο το χρόνο, αλλά σημειώθηκαν προστριβές με τους γείτονες Παλαιοβραχνούς για το ευλογημένο νεράκι του Σπερχειού, κατά τις οποίες ο Αχιλλέας Τζώρτζος το 1901 κατά τον Α. Λάμπου σ. 143, η το 1914 κατά τον Αλεξ. Τζώρτζο, έπεσε νεκρός από το όπλο του Παλαιοβραχινού Σπυρογιάννη.
7. Η προσπάθεια εγκαταλείφθηκε και αναζητήθηκε λύση στα μακρινά Κατώγεια, με εξασφάλιση νερού λειτουργίας για όλο σχεδόν το χρόνο. Τότε όταν λειτούργησε έλεγαν με ικανοποίηση οι Φτεριώτες το περίφημο: Ζήτω ο μύλος στα Κατώγεια! Μυλωνάδες φέρονται να είναι οι ίδιοι που λειτουργούσαν το μύλο της Μαυρόρραχης. (Αφήγηση Δημ. Γ. Σταμοκώστα 1980).
8. Ο μύλος του Θανασούλα Παπαφωτίου και του Δημ. Κ. Σταμοκώστα, ο οποίος μεταφέρθηκε από την Μυλωνόβρυση στην Κάτω Φτέρη και στη θέση κοντά στο σπίτι του Ταξιάρχη Κόρακα, περί το 1933 και λειτούργησε μέχρι το 1947, κατά τη χειμερινή περίοδο με νερό από το πλησίον ρεύμα.
9. Ο μύλος του Ευαγγέλου και Γεωργίου Κολοκύθα, που ήταν πετρελαιοκίνητος στον Κάτω Μαχαλά και λειτούργησε ως εξής: 1939-1947 στη Φτέρη, 1947-1950 στη Σπερχειάδα και έκτοτε μέχρι το 1970 στη Φτέρη, από δε το 1960 ως ηλεκτροκίνητος. (πληροφ. Δημ. Ηλ. Κολοκύθας).
10. Ένας άλλος πετρελαιοκίνητος μύλος ήταν αυτός που μεταφέρθηκε με τους ίδιους ιδιοκτήτες, από τη θέση «Κόρακα» στο πλησίον της οικίας του Δημ. Κ. Σταμοκώστα ιδιόκτητο οικόπεδο, από το 1954 μέχρι το 1960.
11. Από τις αρχές της δεκαετίας του 1950 και μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1960 λειτούργησε ένας άλλος υδρόμυλος του Χρήστου Ταξ. Χαψιά στη συμβολή των ρευμάτων Μάρως και Καβουρορεύματος, κατά τη χειμερινή περίοδο, που υπήρχε επάρκεια νερού.
Όμως από τα μέσα της δεκαετίας του 1960 και μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 1980 οι κάτοικοι σταμάτησαν σταδιακά να πηγαίνουν το άλεσμα στο μύλο, αφού ο μυλωνάς τώρα παραλάμβανε το άλεσμα από το σπίτι σχεδόν και το παρέδιδε μετά από 2-3 μέρες αλεσμένο, φυσικά με το αζημίωτο, από επαγγελματίες του είδους της Σπερχειάδας και της Μακρακώμης.
Από την εποχή αυτή και μετά σταμάτησε ο μυλωνάς να παραλαμβάνει και να φέρνει το άλεσμα και έρχεται κατ’ ευθείαν ο φούρναρης με φρέσκο καθημερινό ψωμί και κατά την επιθυμία του καθενός. Μαζί με το ψωμί η νοικοκυρά μπορεί να προμηθευθεί και τα άλλα συναφή προϊόντα μετά από παραγγελία, καθώς και την ευλογημένη λειτουργιά, για την οποία οι νοικοκυρές έπαψαν να αμιλλώνται περί το ποια θα κάνει την καλύτερη ζυμωτή, για να την επιλέξει ο παπάς και να την ευλογήσει και να την προσφέρει κατά τη Θεία Κοινωνία ως Σώμα του Χριστού.
Από τό βιβλίο Ελλάδα Πατρίδα μου-Φτέρη Χωριό μου υπο Β.Σταμοκώστα
Ο νερόμυλος τής Μαυρόραχης απο το βιβλίο Ελλάδα Πατρίδα μου-Φτέρη Χωριό μου υπο Β.Σταμοκώστα
Σημερινές φωτογραφίες από τόν ερειπωμένο πλέον νερόμυλο στή Μαυρόραχη.
Ευγενική προσφορά Ευσταθίου Βασίλη
Αυτός ήταν ο νερόμυλος της εκκλησίας της Φτέρης. Ηταν στο δυτικό μέρος του λόφου Μαυρόραχη. Σήμερα είναι σωρός από πέτρες.